Czemu służą tysiącletnie wyroki w USA?

radg 01-08-2013, rp

Po raz kolejny w Stanach zapadł kilkusetletni wyrok. Eksperci tłumaczą jego znaczenie

Ok. 130 lat więzienia groziło żołnierzowi USA Bradleyowi Manningowi, informatorowi portalu WikiLeaks. 1000 lat wyniósł wyrok w sprawie Ariela Castro, który więził i gwałcił trzy kobiety. Z kolei na prawie 2 tys. lat skazany został w 2007 roku hiszpański anestezjolog oskarżony o zainfekowanie wirusem zapalenia wątroby typu C kilkuset pacjentów. Takie decyzje mają głównie symboliczne znaczenie - twierdzą eksperci.

- Przedłużanie kary więzienia długie lata poza dożywocie służy nie tylko temu, by określić, jak długo ktoś ma być odizolowany od społeczeństwa - tłumaczy profesor prawa Uniwersytetu Kalifornii Franklin Zmiring. Nie bez znaczenia jest funkcja teatralna, a dwie radykalnie odmienne role kary - symboliczna i praktyczna - są właściwością współczesnego systemu sądownictwa nie tylko w USA.

Przy orzekaniu takich spektakularnych wyroków duże znaczenie odgrywa zainteresowanie mediów sprawą i charakter samego przestępstwa. - W przypadku skazaniu amerykańskiego finansisty Bernarda Madoffa, na 150 lat więzienia za miliardowe nadużycia, sędzia w rzeczywistości chciał powiedzieć mu, że jest po prostu bardzo złym człowiekiem. A w tym celu liczbę lat można bez końca przedłużać - zauważa profesor.

W USA zróżnicowanie wyroków zależy od prawodawstwa poszczególnych stanów. Sędziów wiąże pewien ustawowy zakres, który może być bardzo szeroki, a wręcz nie przewidywać kary maksymalnej. W wielu częściach kraju w przypadku wyroków dożywotniego więzienia zlikwidowano możliwość ubiegania się o warunkowe zwolnienie.

Spektakularne wyroki są niekiedy alternatywą dla kary śmierci. Tak było w przypadku Ariela Castro, który przez 10 lat więził w swoim domu trzy kobiety. Na mocy zawartej ugody zgodził się na dożywocie i dodatkowe 1000 lat więzienia, ale uniknął wyroku śmierci.

Podobnie było w przypadku Dudleya Wayne'a Kyzera, odsiadującego dwa wyroki dożywotniego więzienia plus 10 tysięcy lat za potrójne morderstwo popełnione w latach 70. Po czterech latach w celi śmierci był on sądzony powtórnie, ponieważ karę śmierci w Alabamie uznano wówczas za niekonstytucyjną. - Sąd w ten sposób dał wyraźny sygnał, że chce, by nie został on nigdy zwolniony - tłumaczyła prokuratura.

W tym roku zapadł też inny rekordowy wyrok - na 1000 lat więzienia skazano byłego właściciela lokalnej stacji telewizyjnej z Georgii za seksualne wykorzystywanie dzieci.

Ekstremalnie długie wyroki więzienia są też formą zadośćuczynienia dla bliskich ofiar. Orzekanie wyroków zwielokrotnianych za każdą z ofiar osobno jest formą podkreślenia ich znaczenia i poczucia straty.

Także w przypadku innych przestępstw, np. oszustwa, łatwo może dojść do nawarstwiania wyroków za poszczególne zarzuty, jeśli osobno uwzględni się składanie fałszywych zeznań, oszustwa telekomunikacyjne czy kradzież. Podobnie jest w przypadku przestępstw z użyciem komputera, jak pornografia dziecięca, ponieważ każdego zdjęcie może dotyczyć osobny zarzut.