Prof. Mirosław Dakowski
Grupa Poszanowanie Energii
Warszawa, 22 kwietnia 2004

Memoriał

Zmniejszenie energochłonności i użycie energii odnawialnych
to zwiększenie dobrobytu ludzi oraz niezawisłości politycznej państwa.

Kraje powstałe po rozpadzie Związku Radzieckiego i byłe KDL mają ogromną energochłonność gospodarki w porównaniu tak z bogatymi, jak i biednymi krajami o gospodarce zbliżonej do rynkowej. Dla przykładu Polska ma energochłonność jedenaście razy większą (tj. gorszą!) od średniej energochłonności trzech krajów przodujących pod tym względem ( Japonia, Austria i Szwajcaria). Jednostką energochłonności jest 1 kWh na 1 USD dochodu narodowago brutto (PKB). Przy braku spójnej polityki państwa w tej dziedzinie ta - za duża - energochłonność się nie zmienia, lub zmienia bardzo wolno. W skali dzięsięcioleci sytuacja ulega stagnacji.

Proponowany program obejmuje dwie dziedziny :

1. zainteresowanie materialne jak największych rzesz ludzi zmniejszeniem energochłonności przy użytkowaniu nośników energii (t.zw. "poszanowanie energii" - Energy Control) oraz
2. wykorzystanie ogromnego na Białorusi potencjału Energii Odnawialnych.

Przykłady: znamy i mamy wypróbowane technologie t.zw. "domów zero-energetycznych", korzystających jedynie z energii własnych (ciepło od świetlówki, telewizora, komputera czy ciała ludzkiego) oraz gromadzących energię słoneczną. Domy takie w naszych warunkach klimatycznych nie potrzebują kotłowni, a ich koszt inwestycyjny jest jedynie o 2-5 % wyższy, niż domów standardowych. Pamiętajmy, że obecnie ogrzewanie pochłania przeszło połowę energii pierwotnej regionu.
W dziedzinie Energii Odnawialnych w pierwszych latach po uruchomieniu programu chodzi o wdrożenie użytkowania biomasy, jako nośnika najtańszego i bardzo rozpowszechnionego.

Przykłady:

1. Biomasa odpadowa (odpady drewna, słomy, potem plantacje energetyczne, w nich na początek wierzba). Do bezpośredniej produkcji ciepła rozproszonego (spalanie w małych kotłach i kotłowniach C.O., od 12 kW do 2 MW mocy)
2. Do produkcji biogazu (istnieje dobry przykład chiński) i/lub produkcji palnych kompostów. Komposty te można też wykorzystywać jako nawozy rolnicze.
3. Utylizacja wszelkich odpadów zwierzęcych do produkcji biomasy kompostowej w cyklu 5-dniowym; wartość energetyczna wynosi ok. 19 GJ/tonę.
4. Wykorzystanie wszelkich olejów i innych tłuszczów o niższej wartości gospodarczej (szczególnie odpadowych), by wraz z olejem rzepakowym lub innymi produkować w lokalnych agro-rafineriach paliwa płynne do silników diesla ( 1 tys do 10 tys. ton na rok). Produktami ubocznymi znacznie obniżającymi koszt paliwa płynnego są gliceryna (np. do kosmetyków), wytłoki (makuchy dla bydła) oraz słoma rzepakowa dla kotłów C.O.

Ważne jest oddanie lokalnych Przedsiębiorstw Energetyki Cieplnej w ręce lokalnych gospodarzy. Z przykładów polskich (np. gmina Trzcianne) wynika, że lokalnie można zmniejszyć koszty energetyki grzewczej ok. 2 razy już w ciągu roku.
Tego rodzaju programy pracują już w Polsce. Udało się je uruchomić mimo oporu władz różnych szczebli.

Dla Białorusi proponujemy dwie drogi:

1. stworzenie szczegółowego programu w skali państwa, oraz
2. uruchomienie programów pilotowych (sprawdzających) w skali powiatów (po 2-3 na każdą z dziedzin).

Nowoczesne technologie w dziedzinach:

1. spalania biomasy w kotłach C.O.
2. agrorafinerii z różnych rodzajów tłuszczów,
3. utylizacji odpadów zwierzęcych w reaktorach kompostujących
4. domów zero-energetycznych

mamy gotowe, sprawdzone i tanie.