Obraz Żyda w "Rycerzu Niepokalanej"

O. Waldemar Mackiewicz OFMConv http://www.harmeze.franciszkanie.pl/index1.php?zm=145

Podstawą dla niniejszego artykułu jest miesięcznik „Rycerz Niepokalanej" - jedno z najpopularniejszych czasopism religijnych Polski międzywojennej. Jego założycielem był o. Maksymilian M. Kolbe, który też przez cały okres międzywojenny pełnił funkcję redaktora naczelnego. W 1931 roku ze względu na jego wyjazd na misje do Japonii wprowadzono funkcję redaktora odpowiedzialnego, którym był do roku 1936 o. Justyn M. Nazim, a potem do 1939 roku o. Pius M. Bartosik.

Obraz Żyda, jaki pokażę, wyłania się z prawie 340 artykułów i wzmianek, które można znaleźć w 212 zeszytach „Rycerza Niepokalanej" w okresie między 1922 a 1939 rokiem. Większość materiałów znajduje się w takich rubrykach, jak „Iskierki" i „Kroniki", charakteryzujących się przedstawieniem faktów w krótkim, powierzchownym komentarzu oraz w artykułach mających za zadanie rozważać problemy moralności, masonerii, komunizmu, sekt itp. Tylko w 23 artykułach (i to stosunkowo krótkich) Żyd był głównym obiektem zainteresowania.

Celem „Rycerza Niepokalanej", jak powszechnie wiadomo, było przede wszystkim zdobycie wszystkich ludzi dla Chrystusa przez rozwijanie w nich ducha maryjności. Żyd nie był więc w centrum zainteresowania czasopisma, pojawiał się po prostu w kontekście roztrząsania politycznych, społecznych czy gospodarczych wydarzeń w Polsce i na świecie. Ważniejszymi tematami „Rycerza Niepokalanej" była obrona moralności, rozwój patriotyzmu, walka z bezbożnictwem, komunizmem, masonerią. Kwestia żydowska zajęła tylko 1,5% całości materiału zamieszczonego w „Rycerzu Niepokalanej" w interesującym nas okresie.

Zanim przejdą do obrazu Żyda przedstawionego w „Rycerzu Niepokalanej", chciałbym przedstawić głos Prymasa Polski w kwestii żydowskiej . W liście pasterskim z 1936 roku „O katolickie zasady moralne" pisał on o wrogości Żydów do Kościoła katolickiego, o ich udziale w propagowaniu bezbożnictwa, bolszewizmu i wszelkiej akcji wywrotowej. Przypominał znane powszechnie fakty dopuszczania się przez Żydów oszustw, lichwy i handlu żywym towarem oraz rozpowszechniania przez ich zakłady wydawnicze pornografii. Ostrzegał przed ujemnym religijnie i etycznie wpływem młodzieży żydowskiej na młodzież katolicką.

Zwracał jednak uwagę, że nie wszyscy Żydzi są tacy. Wielu z nich było ludźmi wierzącymi, uczciwymi, sprawiedliwymi, miłosiernymi, dobroczynnymi; niektórzy pod względem etycznym byli wybitni, szlachetni i godni czci. Chwalił Prymas też wiele rodzin żydowskich za budujący i zdrowy zmysł rodzinny. Przestrzega przy tym katolików przed przenikającą do Polski z, zagranicy postawą bezwzględnie antyżydowską. Podkreślił, że etyka katolicka nie toleruje takiej postawy. Chociaż należy bronić się przed szkodliwymi dla moralności wpływami ze strony Żydów, to jednak nie wolno na nich napadać, bić, kaleczyć, oczerniać ani też niszczyć ich własności prywatnej. „Także w Żydzie należy uszanować i kochać człowieka i bliźniego, choćby się nawet nie umiało uszanować nieopisanego tragizmu tego narodu, który był stróżem idei mesjanizmu, a którego dzieckiem był Zbawiciel" - pisał.

Proponuję więc przejść już do zasadniczej części kwestii pracy i przyjrzeć się „rycerzowemu" obrazowi Żyda w trzech częściach: Żyd pośród narodów świata, Żyd pośród społeczności katolickiej i Żyd jako członek narodu izraelskiego.

ŻYD POŚRÓD NARODÓW ŚWIATA