poprawna tabela cywilizacyj wg. Konecznego
Wpisał: Wojciech Sieradzki   
12.03.2007.

W książce P. Bezata (wyd. Ostoja)   pojawiło się niejakie materii pomieszanie. Posłaliśmy sprostowania. Żadnej reakcji, ani podziękowania, ani choć potwierdzenia otrzymania listu (-ów!!). Pewnie wydawcy nawet nie wiedzą, co znaczy Kinderstube, a cóż mówić o stosowaniu.. Podobno w nast. wydaniu coś poprawiono. MD

Poprawna tabela cywilizacyj wg. Konecznego

 Warszawa, 15 V 2002 r.

         Dom Wydawniczy „Ostoja” wydał w bieżącym roku w „Bibliotece Wszechpolaka” książkę „Teoria cywilizacji Feliksa Konecznego” Piotra Bezata. Entuzjastyczny wstęp do tego dziełka spłodził prof. dr hab. Maciej Giertych, ze szczególnym uznaniem odnosząc się do tabelarycznego zestawienia cech dystynktywnych definiowanych i opisywanych przez Konecznego cywilizacji.

         Par malheur ! autor okazał się kiepskim, powierzchownym i dyletanckim kompilatorem mimo iż podpiera się swoją „naukowością”[1] oraz przynależnością do kręgu badaczy i miłośników twórczości Feliksa Konecznego.

         Samo streszczenie owoców studiów Konecznego jest dość powierzchowne i, co jest poważnym belferskim zarzutem, nieprzejrzyste. Co gorsze, młody [ zapewne ] autor, nie zadał sobie trudu aby tekst swój przeczytać przed oddaniem do druku ! Bowiem w tym krótkim dziełku [ s. 117 ] są błędy rzeczowe[2], niejasności i niekonsekwencje – względnie łatwe do skorygowania przy pracach redakcyjnych, których zapewne nie było. W niektórych momentach uważnej lektury czytelnik odnosi nieprzyjemne wrażenie, że autor nie panuje całkowicie nad warstwą merytoryczną nauki Konecznego [ a może porządnie dzieł mistrza nie przeczytał i nie zrozumiał ? ].

         Co najgorsze, tak reklamowana przez Macieja Giertycha tabela [ s. 93 ] jest ; [ 1 ] niepełna co do rubryk kategorii, [ 2 ] niekonsekwentna w treściach wypełniających poszczególne „okienka”, a także [ 3 ] zawiera uproszczenia, [ 4 ] opuszczenia i [ 5 ] zwykłe nonsensy oraz błędny merytoryczne. Uzasadnia to wniosek, że autor non solum okazał się marnym intelektualnie, nie rozumiejącym w pełni dorobku Konecznego, pisarzem sed etiam prof. dr hab. Maciej Giertych tej książki nie czytał a tak zachwalanej tabeli na pewno nie oglądał ![3]

         Po bliższym przyjrzeniu się tabeli Piotra Bezata zrezygnowałem z „prostego” poprawienia informacji występujących w „okienkach” tejże natomiast przedstawiam poniżej swoją.

Tabela Piotra Bezata ( s. 93 ),

         Na wskanowanej (tu pominięto-Adm.) tabeli widać moje poprawki robione „pierwszym belferskim” odruchem. Gdy zrobiłem kilkanaście poprawek skapitulowałem stwierdzając, że trzeba zrobić nową.

         W tabeli jest osiem działów [ przejawów życia ] będących tak na prawdę zestawieniem cech odróżniających poszczególne cywilizacje odnośnie siedmiu obecnie występujących.

         W rzeczywistości dział pierwszy „system prawny” winien być podzielony na dwa : 1. Stosunek Boga [ bóstwa danej społeczności ] do cywilizacji recte metody ustroju życia zbiorowego oraz 2. System prawny. Powinna być także dodana, bardzo istotna kategoria : etyka.

         Tworząc swoją tabelę, prócz poprawek meritum w „okienkach” zmieniłem pozycje cywilizacji „chińskiej” i „bramińskiej”, kierowany przekonaniem o dydaktycznej słuszności tej poprawki.

Tabela Wojciecha Sieradzkiego

 

łacińska

bizantyńska

turańska

żydowska

arabska

bramińska

chińska

Stosunek do boga

niesakralna

niesakralna

niesakralna

sakralna

niesakralna (półsakralna?)

sakralna

niesakralna

etyka

(stosunek do ludzi)

jednolita

podwójna (odrębna dla jednostek i dla państwa)

podwójna (odrębna dla „swoich” i „obcych”)

podwójna (odrębna dla „swoich” i „obcych”)[4]

podwójna (odrębna dla „swoich” i „obcych”)[5]

podwójna (odrębna dla „swoich” i „obcych”) oraz kastowa (wieloraka) wewnątrz państwa

podwójna (odrębna dla „swoich” i „obcych”) i wieloraka dla różnych grup społecznych

system prawny

dualizm prawa prywatnego i publicznego

monizm prawa publicznego

monizm prawa prywatnego

monizm prawa prywatnego opartego na Talmudzie[6]

monizm prawa prywatnego opartego na Koranie

monizm prawa prywatnego

monizm prawa prywatnego

pochodzenie prawa

społeczeństwo

państwo

wódz

objawienia

szejk tam, gdzie nie krępuje go Koran

objawienie

cesarz

prawo małżeńskie

monogamia dożywotnia

monogamia w zasadzie dożywotnia[7]

poligamia

poligamia[8]

poligamia

poligamia

poligamia[9]

etap rozwoju społecznego

wyemancypo-wane rodziny tworzą zróżnicowane społeczeństwo

wyemancypowane rodziny tworzą nieróżniczkowaną społeczność

ustrój rodowy

pierwotnie: ustrój rodowy z częściową emancypacją rodziny, obecnie: wyemancypowane rodziny z pewnymi ograniczeniami – istnieje sakralna możliwość powrotu do ustroju rodowego

ustrój rodowy, częściowa emancypacja rodziny w bardziej zeuropeizowa-nych miastach – ale zawsze do odwołania

ustrój rodowy

ustrój rodowy

opanowanie czasu

historycyzm

era

cykl

era

era

kalendarz

cykl

forma organizacji społecznej

narody

państwa

ludy-pułki

w starożytności mozaistycznej plemiona rody, potem państwo sakralne; współcześnie sakralnie wyodrębnione gromady-gminy w diasporze

emiraty, kalifaty, ułomne państwa gromadnościowe

kasty

wyolbrzymiona rodzina

cel, idea przewodnia

zbawienie wiernego poprzez próby zrealizowania na ziemi Civitas Dei

wymuszone na obywatelach omnipotencją państwa dążenie do stagnacji bez żadnych odniesień transcendent-nych.[10]

bezustanne podboje

realizacja wybraństwa poprzez panowanie nad światem

zbawienie prawowiernego poprzez przestrzeganie reguł Koranu

cielesne i duchowe wyzwolenie się od świata doczesnego

wykonywanie rozkazów cesarza, który wykonuje rozkazy boga

nauka

wolna i wszechstronna (obejmująca coraz więcej zakresów) – poszukująca prawdy

ograniczona w zakresach i głębi, wykorzystywana w pierwszym rzędzie do wzmacniania zdeifikowanego państwa

pogardzana, w zasadzie nie praktykowana

spekultatywna i dedukcyjna, dozwalana jedynie w zakresach i obszarach zainteresowania Tory, a później Talmudu

spekultatywna i dedukcyjna w zakresach i obszarach zainteresowania Koranu

bardzo ułomna w zakresach i głębi z powodu braku wyższych motywacji, zakazów sakralnych oraz kastowa

bardzo ułomna w zakresach i głębi z powodu braku fundamental-nych motywacji


 

ad 1. Koneczny nie jest konsekwentny w definiowaniu czy cywilizacje dzielą się jedynie na sakralne i niesakralne, czy też artykułujemy np. arabską jako półsakralną. W jednym miejscu pisze Koneczny stanowczo, ż sakralna cywilizacja to taka, w której wszystkie pięć kategorii quincunxa [ trzy platońskie, dwie koneczniańskie ] zależnych jest od religii – i wtedy sakralnymi są jedynie cywilizacje : żydowska i bramińska a pozostałe są niesakralnymi. W innym miejscu podnosi właśnie kwestię „półsakralności” cywilizacji arabskiej [nie islamskiej !!! ] nie artykułując zresztą jakie to ma konsekwencje dla nas. Koneczny, jak każdy wielki, prawdziwy badacz, był  autentycznie pokorny – miał świadomość, że jego praca jest kompletna jedynie hic et nunc, następnym pokoleniom zostawiał liczne i wielkie obszary badawcze, łącznie z prawem do weryfikowania jego wniosków.

ad 2. Etyka. Ta kategoria jest oparta na alternatywie : jednolity stosunek do wszystkich ludzi bądź odrębne etyki dla różnych grup.

ad 3. Proszę porównać stosowne rubryki obu tabeli „na okoliczność” zrozumienia problemu przez Bezata.

ad 4. Szereg „pochodzenie prawa” jest u Bezata poprawny.

ad 5. Prawo małżeńskie :

łacińska – monogamia dożywotnia.

bizantyńska – monogamia w zasadzie dożywotnia [ władca może stanowić inaczej ! ].

turańska – poligamia

żydowska – poligamia [ w golusie, pod wpływem środowiska[11] może być narzucona monogamia ale zawsze z możliwością rozwodu ].

ad 7. Opanowanie czasu – szereg u Bezata poprawny.

ad 8. Forma organizacji społecznej – szereg u Bezata prawie poprawny !

ad 9. bizantyńska – podana przez Bezata „homogenizacja wszelkich przejawów życia zbiorowego” jest jedynie celem [ bieżącą dyrektywą ] państwa bizantyńskiego a nie ideą przyświecającą cywilizacji. Ja bym tak wyartykułował : celem cywilizacji bizanrtyńskiej jest, wymuszone na obywatelach omnipotencją państwa, dążenie do stagnacji, spokoju, stabilizacjii – bez żadnych odniesień transcendentalnych, bo jest to zdefektowana cywilizacja o korzeniach chrześcijańskich.

chińska – bezatowy „brak kultury czynu” jest spostrzeżeniem intelektualnym [ i bezsensownym w tym miejscu ! ] a nie celem cywilizacji. Celem cywilizacji chińskiej jest wykonywanie rozkazów cesarza, który wykonuje rozkazy boga.

         Tyle błędów znalazłem w tekście i tabeli Piotra Bezata po pobieżnym jedynie przeglądaniu. Należałoby jeszcze dodać kilka rubryk : np. stosunek do Boga [ bóstwa ], stosunek do pracy a nadto wiele innych kwestii przemyśleć i przepracować.



[1] Np. efekciarskie „garnirowanie” tekstu przypisami z przypadkowych lektur.

[2] Pewna cywilizacja raz jest określana jako „sakralna”, w innym miejscu jako „niesakralna” a w  tabeli występuje [ nota bene : odnośnie innej ] termin półsakralna, któremu odmówiono racji bytu w tekście.

[3] Bo nie chcę nawet myśleć, że „czytał” i „oglądał” a nie zauważył  w/w błędów i braków ! Ciepły wstęp jednakże spłodził.

[4] a nawet jest trzecia etyka – odrębne reguły dla żydów żyjących w diasporze (w relacjach wewnętrznych i z gojami).

[5] z wyraźnym wyodrębnieniem wśród „obcych” chrześcijan i żydów  (tzw. Ludzi Księgi) – czyli jakby także trzecia etyka.

[6] W starożytności przedtalmudycznej – na Torze.

[7] Władca może stanowić inaczej!

[8] W diasporze – pod wpływem środowiska, także obecnie w państwie Izrael – może być narzucona monogamia, ale zawsze z możliwością rozwodu.

[9] Tendencje ku monogamii wynikają z praktycyzmu, nie mają uzasadnienia religijnego ani etycznego, a także nie są kategoryczne.

[10] Jest to zdefektowana cywilizacja o korzeniach chrześcijańskich.

[11] Teraz także w państwie Izrael.

 

Zmieniony ( 22.12.2008. )