„Pokłosie” dla młodzieży izraelskiej
Z Anną Pietraszek, filmowcem, recenzentem Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, wiceprezesem Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy, rozmawia Robert Wit Wyrostkiewicz
- Czy Polacy nie mają już wystarczająco niskiej samooceny, by zechcieć się jeszcze dobijać „Pokłosiem”, filmem o Polakach mordujących Żydów? To pytanie o rynek zbytu dla kolejnej opowieści w stylu Jedwabnego. „Pokłosie” się sprzeda?
- Oceniam, że niestety, „Pokłosie” nie musi trwać w niepokoju, czy się sprzeda, bo ani chybi zostało wyprodukowane za tak straszne pieniądze (zdecydowanie mogło być tańsze o 60 procent) z uzyskaną zawczasu pewnością, że film ten ma do spełnienia zadania ideologiczne. Ma rozbudowywać pokłady panicznego strachu przed Polakami wśród młodzieży izraelskiej, a co jeszcze potworniejsze, ma jasne zadanie, jasny przekaz – wzbudzić w młodych Polakach (bowiem uczniowie szkół polskich będą siłą wysyłani do kin na to „dzieło”) odrazę i wręcz nienawiść do... Polaków ukazanych w tym filmie jako wyłącznie dzikiej, prymitywnej, agresywnej tłuszczy, w najlepszym razie jako nieroby i pijaczyny tępe, tkwiące na ławkach z piwkiem w łapach, w tym filmie nie ma ani jednej inteligentnej twarzy, sami kretyni i kreatury, dzikie, wredne, wstrętne... wojny w tle tu nie ma zupełnie, dna ludzkiego wydobytego przez wojnę potworną wobec wszelkich narodowości nie-aryjskich, w tym filmie są tylko wredni Polacy, dzicy... Nie zostawiono ani jednego Niemca-hitlerowca na okrasę nawet... Wydawać się może, że to Pasikowski teraz, pod kinem, w czasie projekcji „pije wódkę i się śmieje” krociowo uhonorowany za swój „wyczyn ideologiczny”, podobnie jak jedna z bohaterek filmu mówi o Polakach, że gdy płonęli Żydzi, to oni to właśnie robili...
- Scenariusze o polskim antysemityzmie pisane są chyba raczej pod kątem zachodnich czytelników. Tam taki Gross jest niemalże wiedzą źródłową o Polsce. Może „Pokłosie” także spełni zadanie „edukacyjne” poza granicami kraju nie tylko – jak Pani zauważyła – wśród młodzieży izraelskiej? Przecież oprócz PISF pieniądze na film wyłożyli także Holendrzy, Słowacy i Rosjanie. Dariusz Jabłoński, producent filmu, twierdzi, że dystrybucję kinową, m.in. właśnie w tych trzech państwach, „Pokłosie” ma już zagwarantowaną.
– Jak już powiedziałam, ten film najlepiej sprzeda się w Izraelu, oczywiście, na lekcjach historii... a te trzy nacje, które film kupiły? No cóż, wciąż zmagają się z tym samym problemem „antysemityzmu” co i Polska...!
- Państwowy Instytut Sztuki Filmowej, w którym jest Pani recenzentką biorącą udział w „nominowaniu” do dotacji różnych filmów, przyznał na produkcję filmu „Pokłosie” 3,5 mln złotych. Jak ocenia Pani tę decyzję Instytutu?
– Decyzja uzasadniona mogła być jedynie tym, że scenariusz jako tako profesjonalny oraz nazwisko reżysera zwiastujące profesjonalną realizację zadania. To oczywiście w tzw. normalnym świecie zdecydowanie za mało, by uzasadnić przyznanie tak wielkiej kwoty z budżetu publicznego, tj. z podatków każdego z nas, ale w Polsce wciąż dziwujemy się, gdy jakaś praca wykonana jest profesjonalnie... to tak dziwne, że aż zaskakujące i gremium recenzentów mogło tym uzasadniać swoją wyjątkowo obfitą w złotówki decyzję...
- Gdybym zgłosił się do PISF z dobrym i rzetelnym scenariuszem na dokument opowiadający o kolaboracji Żydów z Armią Czerwoną w czasie wojny, wydawaniu Polaków w ręce NKWD i mordowaniu Polaków po tzw. wyzwoleniu przez - w dużej mierze – obsadzoną Żydami bezpiekę, czy wówczas miałbym u Pani - jako recenzentki PISF - szansę na pozytywną rekomendację i przyznanie środków finansowych?
- U mnie...? Tak, oczywiście. Ale ja, np. w tym roku, nie dostałam ani jednego projektu do recenzowania, pewnie tak „na wszelki wypadek”. Ale trzeba dodać, że praktycznie takich projektów, tego rodzaju tematyki historycznej, to nie spotkałam w PISF od kilku lat.
- Stuhr dostaje cięgi za nagłaśnianie polskiego antysemityzmu. No ale kiedy poczytamy napisy na murach, komentarze w Internecie, czy zadamy sobie pytanie, co poczulibyśmy, gdyby nasze dziecko oświadczyło nam, że bierze ślub z Żydem czy Żydówką, to chyba większość nie zaprzeczy, że ta niechęć do Żydów po prostu byłaby faktem. Może jednak warto i o tym mówić?
– Najstraszliwsze w emocjach są stereotypy. Warto sobie uświadamiać, skąd one się biorą, kto je propaguje i w jakim celu. Wszelkie antagonizmy w całym świecie, o podłożu religijnym i narodowościowym czy rasowym zwykle rozniecane były i potem wykorzystywane z potwornym skutkiem przez grupy nacisku, przynajmniej politycznego, najczęściej niestety w celu zapalenia iskry, tej, która ma stać się zarzewiem wojen, a więc i nakręcaniem koniunktury zbrojeniowej itd.
W moim domu rodzice uczyli szacunku do wszystkich wyznań, mam wspaniałych przyjaciół Żydów od wielu lat, o jednej z takich moich przyjaźni pisały niegdyś wszystkie czołowe ilustrowane pisma i tabloidy Izraela. Nic tych przyjaźni nie zamąci, ale to tam, w Izraelu, podczas moich bytności u przyjaciół-Żydów... pluto mi na buty i wyzywano za to, że... to niby ja, urodzona długo po wojnie, „budowałam obozy koncentracyjne” i nikt nie chciał słuchać o tym, że mój ojciec, warszawianin, cudem przetrwał obóz koncentracyjny i wraz z Żydami gnany w marszu śmierci przetrwał i był bardzo ceniony potem przez nich, wiele lat.
- Maciej Stuhr, odtwórca głównej roli w „Pokłosiu”, wielokrotnie wypowiadał się ostatnio o strasznych Polakach. Niemal tyle samo razy zdążył się skompromitować. A to przyznał, że wiedzę o Jedwabnem czerpie z „Gazety Wyborczej”, a to oskarżył Polaków za to, że pod Cedynią przywiązywali dzieci do tarcz, myląc Cedynię z Głogowem a Polaków z Niemcami. Jak Pani postrzega tego aktora, przykładając trzy kategorie: kata, ofiary czy dziecka we mgle?
– W tym filmie, jak we wszelkich innych, gdzie Maciej Stuhr występuje, ukazuje nam, że jest świetnym, wszechstronnym aktorem, zagra każdego i wszędzie. Jak wie każde dziecko, dziś jest w kraju taki czas, że aby żyć, trzeba się dobrze sprzedawać. Idealiści po prostu nie istnieją publicznie, tracą pracę i źródła utrzymania, a nie daj Bóg, ktoś ma kredyty na domek z ogródkiem do spłacania.
- Mieliśmy ostatnio dwa filmy patriotyczne o poważnym budżecie i dużym rozmachu. „Bitwa pod Wiedniem” okazała się klapą, a wcześniej „Bitwa Warszawska 1920” okazał się jeszcze większą kompromitacją. Zna Pani jakiś dobry polski film dużego formatu z ostatnich dwóch lat?
– Nie. Ale wiem, że są młodzi autorzy piszący dobre i patriotyczne scenariusze, tyle że nietrafione w ten koszmarny, szary czas jakiegoś rozdwojenia jaźni narodowej. I ci, którzy decydują o finansowaniu dzieł, też żyją w tym rozdwojeniu jaźni – gorzej jeszcze, bo widać, że zatracili wręcz instynkt samozachowawczy, na krótką metę, dla przetrwania u sterów decyzyjnych i lukratywno-zarobkowych, realizują to, co wymuszają grupy nacisku polityczno-finansowego, często wbrew samym sobie, a już na pewno, wbrew interesom narodowym, racji stanu, czyli wbrew racji przetrwania wartości oraz mentalności narodowej, bo wiemy wszyscy, młodzi patriotyczni twórcy, ale i zachłanni i uwikłani politycznie decydenci, że te narody, które tracą własną pamięć, po prostu giną! Tego wyprzeć się nie uda nikomu.
- Dziękuję za rozmowę
Rozmawiał Robert Wit Wyrostkiewicz
Wywiad ukazał się w najnowszym numerze tygodnika "Nasza Polska" Nr 48 (891) z 27 listopada 2012 r.