Krzyż wpisany w Argentynę

Sebastian Karczewski  14 marca 2013 naszdziennik

Historia Kościoła katolickiego w Argentynie liczy 500 lat. Spośród ponad 39 mln mieszkańców kraju rodzinnego nowego Następcy św. Piotra około 80 procent stanowią katolicy.

Zamieszkiwane przez Indian tereny Argentyny odkrył hiszpański podróżnik Juan Diaz de Solis (1470-1516), który w 1516 roku przybył do zatoki La Platy. Pierwsi kapłani dotarli tu wraz z wyprawą Ferdynanda Magellana (ok. 1480-1521). W dniu 1 kwietnia 1519 roku odkrywcy zatrzymali się w San Julian w Patagonii, gdzie postawili pierwszy krzyż i w obecności zaciekawionych rdzennych mieszkańców uczestniczyli w pierwszej na tych ziemiach Mszy Świętej.

W 1536 roku Hiszpanie założyli miasto Puento de Santa Maria de Buen Aire (obecnie Buenos Aires), w którym postawiono pierwsze kaplice. W roku następnym franciszkanie zapoczątkowali misje wśród Indian. Od 1553 roku na północy Argentyny misję ewangelizacyjną podjęli dominikanie, a w 1558 roku – trynitarze.

Jednak największe zasługi w ewangelizacji tych terenów mają jezuici, sprowadzeni do Argentyny w 1586 roku. To oni w 1622 roku założyli słynny uniwersytet w Córdobie (Universidad Nacional de Córdoba).

W ciągu następnych 30 lat ochrzcili większość plemion indiańskich i powołali do życia wiele szkół katolickich dla kształcenia ludności tubylczej. Ogromna troska o Indian nie przypadła jednak do gustu hiszpańskim kolonizatorom, którzy patrzyli na te ziemie przede wszystkim przez pryzmat korzyści ekonomicznych. W 1767 roku wydalono jezuitów z Argentyny, co nie pozostało bez wpływu na dzieła ewangelizacji: część misji podupadła, zamknięto niektóre szkoły i inne instytucje kościelne.

Państwo walczy z Kościołem

Po wyparciu Hiszpanów z tych terenów, w 1816 roku Argentyna uzyskała niepodległość. Ale był to również bardzo trudny czas dla Kościoła – okres prześladowań, władze chciały wówczas przejąć kontrolę nad biskupstwami. Nowy rząd zażądał od Stolicy Apostolskiej usunięcia z kraju wszystkich hiszpańskich biskupów.

Gdy nie udało się tego osiągnąć, skupieni wokół rządu antyklerykałowie zaczęli występować przeciw Kościołowi. Dopiero uchwalenie w 1853 roku nowej konstytucji doprowadziło do uznania Kościoła katolickiego. Jednak od tego czasu zaczęły się zwiększać wpływy walczącej z Kościołem masonerii…

Sytuacja zmieniła się dopiero po I wojnie światowej. Przejawem żywotności tutejszego Kościoła był 32. Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny, który odbył się w 1934 roku w Buenos Aires. Rok później ks. abp Giacomo Luigi Copello (1880-1967), metropolita Buenos Aires, jako pierwszy Argentyńczyk został mianowany kardynałem.

Daleko było jednak jeszcze do prawnego unormowania sytuacji Kościoła katolickiego. Co więcej, lewicowe władze dążyły do usunięcia Kościoła z przestrzeni publicznej, forsowały przepisy prawne uderzające w Kościół, moralność. Prym w tym wiódł prezydent Juan Peron, który na początku lat 50. doprowadził do zalegalizowania rozwodów i prostytucji. Przeciwko temu protestowali biskupi i wierni, co spowodowało uruchomienie przez rząd antykatolickiej machiny propagandowej, na wiele sposobów utrudniano Kościołowi także prowadzenie misji.

Dopiero 28 stycznia 1967 roku Argentyna podpisała konkordat ze Stolicą Apostolską. Papieże na jego mocy uzyskali możność przeprowadzania wszelkich zmian w organizacji kościelnej i nominacji biskupów. Kościołowi katolickiemu po raz pierwszy zagwarantowano całkowitą wolność religijną i swobodę działania.

Kolejna fala antykatolickich wystąpień miała miejsce w ostatnich kilkunastu latach, gdy władzę w kraju sprawował najpierw prezydent Nestor Kirchener (2003-2007), a następnie wdowa po nim – Cristina (od 2007 r.). Za Nestora w Argentynie ruszyła akcja zmierzająca do całkowitej legalizacji aborcji (w Argentynie jest dopuszczalne zabicie nienarodzonego dziecka, poczętego w wyniku gwałtu), propagowano też antykoncepcję, a władze rzuciły nawet pomysł rozprowadzania prezerwatyw wśród dzieci poniżej 13. roku życia (!).

Przeciwko tym rozwiązaniom protestowali biskupi na czele z ks. kard. Jorge Bergoglio. Ostry sprzeciw księdza kardynała usłyszała także Cristina Kirchener, gdy przeforsowała zalegalizowanie w Argentynie związków homoseksualnych.

Struktury administracyjne

W 1570 roku Papież Pius V (1566-1572) utworzył w Córdobie pierwsze biskupstwo. W 1620 roku powstało biskupstwo w Buenos Aires, w 1806 roku w Salta, a w 1834 w San Juan de Cuyo. W 1859 roku Papież Pius IX (1846-1878) utworzył diecezję Parana, a sześć lat później bullą „Immutabili sua voluntate” podniósł diecezję Buenos Aires do rangi metropolii. Mimo antyklerykalnych działań masonerii Papież Leon XIII (1878-1903) utworzył kolejne diecezje (La Plata, Santa Fe, Tucuman).

Obecnie strukturę administracyjną Kościoła katolickiego w Argentynie stanowi 14 archidiecezji (w tym 13 metropolii), 51 diecezji (w tym obrządku maronickiego, ormiańskiego i ukraińskiego), 4 prałatury terytorialne, 1 egzarcha apostolska rytu grecko-melchickiego, ordynariat wiernych obrządku wschodniego i ordynariat wojskowy.

Łącznie struktura ta obejmuje około 2,7 tys. parafii, w których posługę duszpasterską pełni blisko 5,6 tys. księży (w tym ok. 2,2 tys. zakonnych), przy wsparciu około 10 tys. sióstr zakonnych i około 700 braci zakonnych. Kościół katolicki w Argentynie prowadzi 7 uniwersytetów i blisko 2,5 tys. szkół katolickich.

Po wyborze Papieża Franciszka Episkopat argentyński stanowi 3 kardynałów, 22 arcybiskupów i 92 biskupów. Wśród nich jest jeden Polak – ks. bp Józef Słaby, redemptorysta, od 2009 roku biskup prałatury terytorialnej w Esquel.

Sebastian Karczewski