O potencjalnej szkodliwości jedzenia insektów przez ludzi.

„Statystyk”

1 stycznia 2018 roku weszło w życie rozporządzenie Unii Europejskiej nr 2015/2238 wprowadzające pojęcie tzw. „nowej żywności”. Do rozporządzenia został dołączony wykaz produktów, które według Unii stanowią wymienioną „nową żywność”. Wśród tych produktów figurują 4 insekty, zaakceptowane przez Unię do spożywania, bądź to w formie dorosłej jako owady, bądź w formie larwalnej, czyli w potocznym rozumieniu jako robaki.

Do spożywania w formie larwalnej Unia zaakceptowała chrząszcza mącznika młynarka oraz pleśniakowca lśniącego, a formie dorosłej szarańczę wędrowną oraz świerszcza domowego.

Jaki będzie sposób produkcji „nowej żywności”?

Larwy i owady insektów będą namnażane na specjalnych farmach. Pożywieniem dla insektów mają być w założeniu tylko świeże produkty oraz specjalne karmy, ale już pojawiają się propozycje aby w celu obniżenia kosztów karmić insekty odpadkami, czyli bio-śmieciami. Co to oznacza łatwo sobie wyobrazić – zgniłe, nieumyte resztki owoców pełne pestycydów, zanieczyszczone odchodami gryzoni i spleśniałe produkty roślinne itp., itd.

Przed zabiciem insekty na farmie zostają poddane 24 godzinnej głodówce w celu oczyszczenia ich przewodów pokarmowych i odbytnic z resztek strawionego jedzenia i ekskrementów. Ale, ponieważ mówimy o milionach i miliardach insektów, wśród takiej ogromnej liczby zawsze znajdą się takie, co maja spowolniony metabolizm z powodu np. choroby i w ciągu tych 24 godzin układów pokarmowych nie opróżnią i zostaną zabite a następnie zmielone i przeznaczone do spożycia przez ludzi z całą, nie strawioną zawartością przewodu pokarmowego i odbytnicą, wypełnioną kałem. Ale nawet jeśli zachowają się zgodnie z założeniem i opróżnią swoje układy pokarmowe, to zawsze pozostaną w nich zarówno resztki jedzenia jak i kału, co przekłada się na miliony wszelkiego rodzaju mikroorganizmów jak np. pasożyty i bakterie nadal zasiedlające układy pokarmowe insektów.

Aby zbadać potencjalne zagrożenia dla ludzi, płynące z obecności tych mikroorganizmów, naukowcy pobrali próbki insektów z 300 farm je wytwarzających w Europie. W wyniku tych badań stwierdzono, że na 91 farmach (30,33%) przewody pokarmowe insektów zawierały pasożyty groźne dla ludzi. Wykryte pasożyty mogą wywołać u ludzi takie choroby zakaźne, jak kryptosporydioza, balantidioza oraz izosporoza. U dzieci i osób z osłabioną odpornością choroby, wywołane przez te pasożyty mogą mieć bardzo ciężki przebieg i trwale uszkodzić układ pokarmowy, a jeśli źle lub w ogóle nie leczone, to np. w przypadku izosporozy mogą trwać nawet kilka lat i w znacznym stopniu wyniszczyć organizm.

Kolejnym zagrożeniem dla ludzi ze spożywania insektów wynika z bardzo dużej zawartości w ich ciałach chityny. Z chityny zbudowane są np. pokrywy skrzydeł dorosłych insektów, ale nie tylko. Larwy także mogą zawierać jej bardzo duże ilości, nawet do 15% masy.

Czym jest chityna dla ludzi z punktu widzenia wartości odżywczych?

Nie jest przez ludzi trawiona. Po połknięciu zalega w żołądku, tłumiąc poczucie głodu. Jest wypełniaczem. Wywołuje fałszywe uczucie najedzenia. Poza zerowymi wartościami odżywczymi jest niestety także dla człowieka szkodliwa. Zostało udowodnione, że spożywanie chityny może wywoływać stały stan zapalny w organizmie i prowadzić do różnych alergii. Spożywanie chityny może również drastycznie obniżać poziom witamin A i E w organiźmie, efekt szczególnie groźny dla dzieci.

Poza chorobotwórczymi pasożytami i alergenną chityną, insekty zawierają metale ciężkie jak ołów i kadm, mykotoksyny-silne trucizny, wytwarzane przez grzyby pleśniowe, wywołujące niepłodność i mutacje genetyczne dioksyny, bakterie gronkowca, coli oraz wiele innych groźnych dla zdrowia ludzi substancji i mikroorganizmów. Pełny skład znajduje się w podanej literaturze.

W jakiej postaci insekty będą sprzedawane ?.

Będą to całe owady dorosłe lub larwy mrożone lub suszone lub w postaci mączki.

Do jakich produktów spożywczych będą dodawane insekty ?.

Lista jest niezwykle długa, można powiedzieć, że do wszystkiego, od pieczywa, przez kluski, kiełbasy, zupy, wyroby czekoladowe, makarony po napoje, sałatki, chipsy, chrupki i warzywa w puszkach i słoikach. Pełna lista znajduje się w podanej literaturze.

Czy można rozpoznać produkty zawierające mączkę z insektów ?.

Tak, na etykietach, w składzie powinna być taka informacja. Jedynym problemem może być rozpoznanie dodatku mączki z insektów w pieczywie. Pewną wskazówką może być fakt, że po dodatku mączki z insektów pieczywo staje się ciemniejsze, więc jeśli np. bułki pszenne, które powinny być naturalnie jasne wydają się ciemniejsze niż zwykle może to oznaczać, że jest w nich mączka z insektów.

Literaratura :

1. A parasitological evaluation of edible insects and their role in the transmission of parasitic diseases to humans and animals.

Remigiusz Gałęcki,,Rajmund Sokół. Department of Veterinary Prevention and Feed Hygiene, Faculty of Veterinary Medicine, University of Warmia and Mazury, Olsztyn, Poland, 2 Department of Parasitology and Invasive Diseases, Faculty of Veterinary Medicine, University of Warmia and Mazury, Olsztyn, Poland

2. Chitin Activates Parallel Immune Modulesthat Direct Distinct Inflammatory Responses via Innate Lymphoid Type 2 and gd T Cells. Steven J. Van Dyken, Alexander Mohapatra, Jesse C. Nussbaum,1 Ari B. Molofsky, Emily E. Thornton, Steven F. Ziegler, Andrew N.J. McKenzie, Matthew F. Krummel, Hong-Erh Liang, and Richard M. Locksley

Howard Hughes Medical Institute and Departments of Medicine, Microbiology, and Immunology Department of Laboratory Medicine Department of Pathology University of California, San Francisco, San Francisco, CA 94143, USA, Immunology Program, Benaroya Research Institute, Seattle, WA 98101, USA

5Medical Research Council Laboratory of Molecular Biology, Cambridge CB2 0QH, UK

3. US Department on Health and Human Services. NTP Technical Report on The Toxicity Study of chitosan (caSRN 9012-76-4) administered in feed To Sprague Dawley Rats.

4. ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2022/169

z dnia 8 lutego 2022 r. zezwalające na wprowadzenie na rynek mrożonej, suszonej i sproszkowanej postaci mącznika młynarka (larw Tenebrio molitor) jako nowej żywności.

5. ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2023/58 z dnia 5 stycznia 2023 r.

zezwalające na wprowadzenie na rynek larw Alphitobius diaperinus (pleśniakowca lśniącego) w postaci mrożonej, pasty, suszonej i sproszkowanej jako nowej żywności.

6. ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2021/1975

z dnia 12 listopada 2021 r. zezwalające na wprowadzenie na rynek mrożonej, suszonej i sproszkowanej postaci szarańczy wędrownej (Locusta migratoria) jako nowej żywności.

7. ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2023/5 z dnia 3 stycznia 2023 r. zezwalające na wprowadzanie na rynek częściowo odtłuszczonego proszku z Acheta domesticus (świerszcza domowego) jako „nowej żywności”.