Kościany bumerang z Jaskini Obłazowej najstarszy na świecie [25 tys. lat]

Bumerang z Jaskini Obłazowej najstarszy na świecie [25 tys. lat]

Jacek Czubacki https://historiamniejznanaizapomniana.wordpress.com/2016/07/30

Użycie bumerangów jest powszechnie kojarzone z australijskimi Aborygenami, ale tego typu broń była znana i używana także w innych kulturach, w starożytnym Egipcie, przez Indian Nawaho w Ameryce Północnej, ale również w Europie.

Jednak mało kto wie, że w Polsce też znaleziono bumerang w Jaskini Obłazowej. Pochodzi sprzed 25 tys. lat i jest nie tylko najstarszy w kraju, ale i na świecie.

Bumerang został odkryty w 1985 roku przez polskich archeologów w Jaskini Obłazowej na pograniczu Spiszu i Podhala, w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej w Karpatach. Znajdował się wśród innych przedmiotów obrzędowych. Podczas wydobycia przedmiot był uszkodzony, jednak w trakcie wykopalisk udało się odnaleźć brakującą końcówkę.

Jest wykonany z ciosu mamuta, podczas gdy inne znane bumerangi były drewniane. Ma 71 cm długości, średnicę trochę ponad 5 cm, grubość 1,5 cm. i waży kilogram. Datowany jest na ok. 23 000 lat p.n.e. Dla porównania, najstarszy zachowany bumerang z Australii wykonano z drewna, a jego wiek określono na 10 tys. lat p.n.e.

Ludzie, którzy go wykonali, mogli być związani z tzw. kulturą pawłowską – jedną z kultur horyzontu graweckiego. Kultura ta rozwijała się od ok. 30 tys. lat temu do ok. 23 tys. lat temu, w okresie górnego paleolitu na Morawach, w północnej Austrii oraz w południowej Polsce. Bumerang był używany do powalania zwierzyny podczas polowania, ale też miał prawdopodobnie znaczenie kultowe, gdyż pozostały na nim resztki ochry używanej w rytuałach religijnych. Przy użyciu kopii wykonanej z tworzywa sztucznego przeprowadzono testy, podczas których badano m.in. zasięg broni. W najdłuższym rzucie osiągnięto odległość 66 m. Odnaleziony przedmiot należy do grupy bumerangów, które nie wracają po rzuceniu. Obecnie zabytek znajduje się w Muzeum Polskiej Akademii Nauk (PAN) w Krakowie.


Bibliografia:

Łaptaś A., Paszkowski M., 2003. Ferruginous Pigments. In: Valde-Nowak P., Nadachowski A., Madeyska T., (eds) „Obłazowa cave, human activity, stratigraphy and palaeoenvironment”. Institute of Archeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences. Kraków: 78-79., plus fig. 45-47

Paweł Valde-Nowak: Jaskinia jak skarbczyk, Kwartalnik turystyczny „W górach”. [dostęp 30 lipca 2016].