Skąd się biorą politycy?

Izabela BRODACKA

Skąd mamy polityków? Może urodziły ich mamusie, przy ograniczonej pomocy tatusiów, jak powiedziała pewna pięciolatka zapytana o to, skąd się biorą dzieci? Nie, taka odpowiedź jest zbyt banalna i mocno nieprecyzyjna. Pewien satyryk twierdził, że polityków lepi z gliny i plasteliny Baba Jaga nocą, w ciemnej piwnicy. Ta hipoteza jest znacznie bliższa prawdy.

Czy ktoś z Państwa Czytelników zna polityka, którego znał zanim nim został? Prawda, że wcześniej oni byli, w zasadzie, zwykłymi ludźmi. Odpowiadali na „dzień dobry”, odbierali telefony, reagowali na maile, rozpoznawali znajomych przypadkiem spotkanych na ulicy.

Wszystko zmienia się radykalnie gdy stają się politykami, dajmy na to dostają się do Sejmu, zostają posłami. Tuż po złożeniu przysięgi poselskiej, przedstawieniu numeru swojego konta bankowego w administracji sejmowej, otrzymaniu stałej, poselskiej przepustki do Parlamentu, hotelu sejmowego i restauracji Hawełka, spływa na nich tajemnicza moc, nadprzyrodzone kompetencje, nadzwyczajne rozeznanie spraw arcyważnych i przekonanie o permanentnej racji. Wcześniej organizowali swoje kampanie wyborcze. Spotykali się z ludźmi. Byli mili i uprzejmi. Obiecywali pracę, służbę, otwartość, troskę, zrozumienie, zaangażowanie, empatię, szlachetność własnych motywacji i dozgonną gorliwość w reprezentowaniu obywateli. Mówili, że wystarczy tylko na nich oddać głos, a nasze życie zmieni się na lepsze, jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki tej byłej pani minister od zdrowia. Prosili znajomych o pieniądze na kampanię, użyczanie płotów pod banery i takie tam inne bajery. A po wygranych wyborach, znalezieniu lokalu na biuro poselskie, zatrudnieniu w nich rodziny i młodziaków z młodzieżówki swojej partii, wstępują na Olimp, dokąd wyborcy nie mają wstępu.

Kiedy oglądamy debaty polityczne w telewizjach, czy choćby zwykłe dyskusje z udziałem przedstawicieli różnych opcji politycznych, mamy wrażenie, że ci ludzie się szczerze nienawidzą. Kłócą się, obrażają nawzajem, przekrzykują i zioną niechęcią eksponując swoje poglądy skrajnie odmienne od zdania adwersarza. Najczęściej poda wówczas, z obu stron, zdanie: ”Ja panu nie przerywałem”.

Tak się zachowują w przekonaniu, że tego od nich oczekują osoby najważniejsze, liderzy ich partii. A to oni układają listy wyborcze, mogą dać im na nich miejsce, albo nie dać. Ale ze studia wychodzą już pogodzeni. Często udając się razem na obiad do drogiej i eleganckiej restauracji. Stać ich.

Swego czasu telewizyjne kamery pokazały słodką scenę wychodzenia z obrad Parlamentu Europejskiego dwóch kobiet, eurodeputowanych z wrogich sobie partii. Jedna miła pani była kiedyś ministrem edukacji. Ta druga, także miła, zasłynęła wtargnięciem do kościoła i brutalnym zakłóceniem Mszy Świętej. Panie czule się wyściskały i wycałowały. „No to kochana widzimy się na kolacyjce, tylko nie spóźniaj się skarbie”. Powiedziała ta reprezentująca „Hutu”, do tej z plemienia „Tutsi”. Panie dostały się do Europarlamentu na lukratywne posady, za świetne pieniądze w euro dolarach, mając zagwarantowane rozmaite luksusowe apanaże i europejską emeryturę już po jednej kadencji. Wobec powyższego nie mają już ochoty odgrywania udawanych ról rzekomej nienawiści. Życie europosła w Brukseli i Strasburgu jest piękne. W kąt niech idą polityczne podziały! Łączy nas pieniądz! Nasz system głosowania jest, nie bez racji, nazywany partiokracją. O wszystkim decyduje miejsce na liście wyborczej. Są pierwsze miejsca, tak zwane miejsca „biorące” i miejsca wypełniacze.

Jerzy Przystawa przez lata walczył o tak zwane JOWy, Jednomandatowe Okręgi Wyborcze. Jego zadanie podjął Paweł Kukiz. Takie jak w Wielkiej Brytanii. Ale ten system ma jedną wadę. Wygrywają najlepsi, najbardziej popularni kandydaci, ci, którzy mają największe uznanie wśród elektoratu. A to byłaby zbyt wielka ekstrawagancja. Najlepsi, a nie najbardziej posłuszni? No, bez przesady. W tym systemie tracą niepodzielną władzę liderzy partii, ci, którzy układają listy wyborcze. Ergo, ta metoda nie mogła być przyjęta i nie mogła obowiązywać. Przecież liderom chodzi o to, żeby wszystko się zmieniło po to, żeby nic się nie zmieniło. Taka jest logika naszych wyborów.

Poglądy polityczne dzielą rodziny, znajomych, ba przyjaciół, przebiegają w poprzek stołu wigilijnego. Niesłusznie. Tego oczekują od nas politycy sami, na ogół, nie zachowując takiej żarliwej pryncypialności. Są w obecnym rządzie, podobnie jak byli w poprzednim także ci, którzy bez trudu i problemu, dla kariery i apanaży zmienili partyjne barwy.

Opowiadał mi kiedyś znajomy dyplomata o zdarzeniu kiedy do polskiej ambasady przyjechała delegacja parlamentarzystów, w ramach współpracy bilateralnej z parlamentarzystami kraju, w którym on pracował. Kierownik placówki był przerażony wizją awantur i konfliktów wewnątrz tej grupy. Reprezentowali oni bowiem kilka mocno zantagonizowanych partii i ugrupowań politycznych. Planował nawet wynajęcie kilku samochodów, zamiast jednego busa, którym transportowano gości na spotkania, aby uniknąć konfrontacji . Jego obawy okazały płonne. Delegacja była zgrana. Jej uczestnicy byli dla siebie mili, wręcz serdeczni. Po raz kolejny okazało się, że luksus wystawnych przyjęć zbliża, jednoczy i integruje.

Na początku każdej kadencji posłowie zawsze podwyższają sobie diety i uposażenia poselskie, stawki kilometrówek, ryczałty na mieszkania i biura poselskie. Czynią to bez zbędnych dyskusji, po cichu i wszyscy, zgodnie głosują za, tylko w tej sprawie. Zawsze są to podwyżki poważne, kilkudziesięcio-procentowe. Do końca kadencji już innego tak błyskawicznego rozstrzygnięcia nie ma. Za to długo, emocjonalnie i spektakularnie wypowiadają się, z trybuny sejmowej, o konieczności podwyższenia pensji nauczycielom i po wielomiesięcznej debacie podwyższają je o 3%, poniżej wskaźnika inflacji.

Jeśli ktoś kto przeczyta ten tekst zakrzyknie: To nie jest śmieszne proszę pani! Będzie miał rację.