[uwaga: długie, mętne i nudne – ale ważne jako dokument md]
Umowa o współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa między Ukrainą a Rzeczpospolitą Polską ——- 8 lipiec 2024
Preambuła Ukraina i Rzeczpospolita Polska (“Polska”), zwane dalej “Uczestnikami”, przypominając, że Polska była pierwszym państwem, które uznało niepodległość Ukrainy w dniu 2 grudnia 1991 r.; przypominając o nawiązaniu stosunków dyplomatycznych między Ukrainą i Polską w dniu 8 stycznia 1992 r. i podpisaniu Traktatu o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy w dniu 18 maja 1992 r;
przypominając o podpisaniu w dniu 2 grudnia 2016 r. Umowy ogólnej między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o wzajemnej współpracy w dziedzinie obronności; potwierdzając wspólne dziedzictwo historyczne i uznając bliskość kultur, języków i tradycji politycznych obu Narodów;
potwierdzając wspólne interesy i współodpowiedzialność za pokój i bezpieczeństwo w Europie; potwierdzając głębokie zaangażowanie we wspólne zasady demokracji, praworządności, dobrych rządów, poszanowania podstawowych wolności i praw człowieka;
potwierdzając, że członkostwo Ukrainy w Unii Europejskiej (UE) i Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) oraz zintensyfikowana współpraca regionalna leżą w strategicznym interesie Ukrainy i Polski; potwierdzając determinację do dalszego wzmocnienia już ścisłej współpracy w obronie niepodległości i integralności terytorialnej swoich państw oraz zapewnienia wolności ich narodów od zewnętrznego przymusu;
uznając, że nielegalna i niesprowokowana inwazja Rosji na Ukrainę stanowi zagrożenie dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz rażące naruszenie prawa międzynarodowego oraz zasad i zobowiązań Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE); niezachwianie opowiadając się za suwerennością i integralnością terytorialną Ukrainy w jej granicach, które są uznawane na arenie międzynarodowej od 1991 r., w tym na morzu terytorialnym;
potwierdzenie przyrodzonego prawa Ukrainy do samoobrony, zapisanego w art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych; potwierdzenie solidarności, która od 2022 r. znalazła wyraz we wsparciu Polski dla Ukrainy w obliczu brutalnej i nielegalnej agresji rosyjskiej;
przypominając o bezprecedensowym wsparciu politycznym, wojskowym, gospodarczym, medycznym i humanitarnym oraz pomocy udzielanej przez Polskę i jej obywateli Ukrainie w obliczu agresji Rosji od 2014 r. i jej inwazji na pełną skalę w 2022 r;
uznając, że 5 kwietnia 2024 r. Polska utworzyła Radę Współpracy z Ukrainą, aby lepiej radzić sobie z wyzwaniami i koordynować wysiłki na rzecz odbudowy i odbudowy Ukrainy oraz jej integracji z UE; powtarzając komunikat ze szczytu NATO w Wilnie z lipca 2023 r., w którym stwierdzono, że przyszłość Ukrainy jest w NATO; podkreślając, że dwustronne zobowiązania w zakresie bezpieczeństwa nie zastępują przyszłego członkostwa Ukrainy w NATO;
przypominając historyczną decyzję Rady Europejskiej z 14 grudnia 2023 r. o przyznaniu Ukrainie statusu kraju kandydującego i rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą oraz podkreślając, że rozszerzenie UE jest znaczącą inwestycją w pokój, bezpieczeństwo, stabilność i dobrobyt; uznając, że Ukraina powinna otrzymać wsparcie, aby była w pełni zdolna do obrony i odstraszania wszelkiej przyszłej agresji; uznając, że Ukraina i cała Europa nie będą bezpieczne, dopóki nie zostanie przywrócony sprawiedliwy pokój, który będzie respektował prawa Ukrainy wynikające z prawa międzynarodowego, w szczególności jej suwerenność i integralność terytorialną;
przypominając, że Ukraina będzie nadal wdrażać ambitny program reform oraz że Polska jest gotowa wspierać wysiłki reformatorskie Ukrainy niezbędne do jej członkostwa w UE i NATO, a także przystąpienia do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), a także wyraża uznanie dla Ukrainy za dotychczasowe znaczące postępy w reformach; przypominając, że Polska popiera inicjatywę Ukrainy na rzecz kompleksowego, sprawiedliwego i trwałego pokoju: 10-punktową formułę pokojową, opartą na Karcie Narodów Zjednoczonych (ONZ), oraz że format ten stanowi wiarygodną podstawę przyszłego pokoju i obejmuje szereg ważnych obszarów działania, w których Polska jest już aktywna, z naciskiem na bezpieczeństwo energetyczne; wspólnie postanowiły wzmocnić swoją współpracę poprzez realizację następujących dwustronnych długoterminowych ustaleń i zobowiązań związanych z bezpieczeństwem i bezpieczeństwem.
I. Zakres i cele Niniejsza Umowa ma na celu uzupełnienie Wspólnej deklaracji wsparcia dla Ukrainy przyjętej w Wilnie w dniu 12 lipca 2023 r. (dalej – Wspólna deklaracja G7), a następnie współpodpisanej przez Polskę. Niniejszą Umową Ukraina i Polska postanowiły potwierdzić i pogłębić swoją współpracę i partnerstwo. Uczestnicy będą nadal badać sposoby dalszego wzmacniania swoich długoterminowych stosunków, zwłaszcza w sferze polityki bezpieczeństwa i obrony. Uczestnicy są gotowi do regularnych konsultacji w kwestiach strategicznych i koordynacji wsparcia w celu pomocy Ukrainie w obronie przed rosyjską agresją. Uczestnicy uznają, że trwająca rosyjska agresja na Ukrainę stanowi podstawowy kontekst niniejszej Umowy. Głównym celem jest zatem wspieranie samoobrony Ukrainy. W związku z tym uczestnicy dążą do:
dalej rozwijać współpracę polityczną, wojskową, w zakresie bezpieczeństwa, obrony i gospodarki; współpracować w zakresie wyposażenia i szkolenia ukraińskich sił bezpieczeństwa i obrony; przyczyniać się do rozwoju ukraińskich sił przyszłości; wspierać proces integracji Ukrainy ze strukturami euroatlantyckimi i europejskimi; ściśle współpracować w odbudowie Ukrainy jako suwerennego i demokratycznego państwa;
współpracować w celu zapewnienia Ukrainie odpowiedniego wsparcia w przypadku jakiejkolwiek przyszłej rosyjskiej agresji; wspierać dążenie do sprawiedliwego i długotrwałego pokoju i bezpieczeństwa na Ukrainie w oparciu o wycofanie sił rosyjskich z terytorium Ukrainy, odzyskanie integralności terytorialnej Ukrainy w granicach uznanych przez społeczność międzynarodową, a także pociągnięcie Rosji, jej przywódców i wspólników do odpowiedzialności za wszystkie zbrodnie popełnione przeciwko Ukrainie i jej obywatelom.
II. Współpraca w przypadku przyszłego ataku zbrojnego lub znaczącej eskalacji W przypadku ponownej agresji Rosji na Ukrainę po zaprzestaniu obecnych działań wojennych lub w przypadku znaczącej eskalacji obecnej agresji i na wniosek jednego z nich, Uczestnicy skonsultują się w ciągu 24 godzin w celu określenia środków niezbędnych do przeciwdziałania lub powstrzymania agresji. Kierując się potrzebami Ukrainy, która korzysta z prawa do samoobrony zapisanego w art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych, Polska, zgodnie ze swoimi odpowiednimi wymogami prawnymi i konstytucyjnymi, zapewni szybką i trwałą pomoc, w tym kroki mające na celu nałożenie na Rosję kosztów politycznych i gospodarczych. Za zgodą Uczestników, takie konsultacje mogą odbywać się z przedstawicielami innych zainteresowanych państw, które również zawarły porozumienia z Ukrainą w ramach Wspólnej Deklaracji G7. Uczestnicy będą kontynuować konsultacje, w stosownych przypadkach, w trakcie trwającej wojny agresji Rosji. W celu zapewnienia jak najszerszej i najskuteczniejszej zbiorowej odpowiedzi na jakąkolwiek przyszłą agresję przeciwko Ukrainie, Uczestnicy mogą zmienić niniejszą Umowę w celu dostosowania do wszelkich mechanizmów, które Ukraina może później uzgodnić z partnerami międzynarodowymi, w tym z uczestnikami Wspólnej Deklaracji G7.
III. Obrona i współpraca wojskowa Zdolności wojskowe Ukrainy Uczestnicy będą kontynuować wysiłki na rzecz poprawy zdolności ukraińskich sił zbrojnych oraz innych sił bezpieczeństwa i obrony do obrony terytorium i ludności Ukrainy przed rosyjską inwazją, do reagowania na wszelkie dalsze ataki zbrojne ze strony Rosji, a także do zwiększenia interoperacyjności Ukrainy z NATO i przyspieszenia przejścia Ukrainy do standardów NATO. Polityką Polski jest wspieranie Ukrainy, na zasadzie dwustronnej oraz poprzez współpracę z Sojusznikami i partnerami, w zachowaniu jej jakościowej obrony i przewagi wojskowej w warunkach szybkiej, niepewnej i wymagającej regionalnej transformacji politycznej i bezpieczeństwa.
Polityką Ukrainy jest dzielenie się z Polską najlepszymi praktykami, doświadczeniami operacyjnymi i, w razie potrzeby, rozwiązaniami istotnymi dla wzmocnienia wzajemnego bezpieczeństwa i komplementarności procesów rozwoju wojskowego, tak istotnymi dla wzajemnych przygotowań do członkostwa Ukrainy w NATO. Od początku agresji Rosji na pełną skalę Polska jest liderem w zapewnianiu Ukrainie wsparcia wojskowego w domenach lądowej, powietrznej, morskiej i cybernetycznej. Polska przekazała Ukrainie znaczną ilość broni, takiej jak:
ciężkie uzbrojenie, w tym czołgi i opancerzone wozy bojowe, myśliwce i śmigłowce bojowe, przenośne przeciwlotnicze systemy rakietowe i systemy obrony powietrznej, bezzałogowe statki powietrzne i amunicja bojowa, systemy artyleryjskie, broń indywidualna, amunicja dużego i małego kalibru, sprzęt medyczny, przeciwpożarowy i ochrony osobistej żołnierzy, inne uzbrojenie i wyposażenie.
Polska zmobilizowała również państwa o podobnych poglądach do podjęcia nowych form wsparcia, takich jak dostawy nowoczesnych systemów uzbrojenia produkcji zachodniej. Od początku 2022 r. Polska dostarczyła 44 pakiety różnego rodzaju broni i amunicji. Ich łączna wartość, wraz z innymi formami wsparcia dla ukraińskich sił zbrojnych, w szczególności w postaci szkoleń, logistyki, zaopatrzenia, konserwacji i napraw oraz w dziedzinie medycyny, przekroczyła 4 mld euro. Mając na uwadze powyższe, w 2024 r. Polska przekaże kilka znaczących pakietów pomocy wojskowej i będzie kontynuować intensywne wsparcie w ciągu następnej dekady. Polska będzie kontynuować pomoc wojskową dla Ukrainy tak długo, jak będzie to konieczne, traktując priorytetowo wysiłki mające na celu wzmocnienie zdolności bojowych Ukrainy we wszystkich domenach. Wsparcie to będzie realizowane na zasadzie dwustronnej i poprzez wkład w:
koalicje, UE, NATO i inne wielostronne inicjatywy mające na celu umożliwienie obrony Ukrainy przed rosyjską agresją i wzmocnienie jej zdolności obronnych; szkolenie ukraińskich sił zbrojnych oraz innych sił bezpieczeństwa i obrony; pomoc w tworzeniu zapasów strategicznych niezbędnych do szybkiego odstraszania potencjalnej przyszłej agresji; wysiłki na rzecz zapewnienia pełnej interoperacyjności ukraińskich sił zbrojnych z NATO, na czele z jej przyszłym członkostwem. Polska będzie nadal aktywnie angażować się w Grupę Kontaktową ds. Obrony Ukrainy (UDCG). Biorąc pod uwagę ilość ciężkiego sprzętu przekazanego przez Polskę Ukrainie oraz rolę Polski w tworzeniu koalicji czołgów produkcji zachodniej, Polska objęła przewodnictwo Koalicji Zdolności Pancernych w ramach UDCG. Koalicja ta będzie wspierać dostawy kompleksowego pakietu zdolności pancernych i będzie miała na celu poprawę interoperacyjności sił ukraińskich i sojuszniczych. Polska będzie również angażować się w inne koalicje, a także pozostanie otwarta na rozważenie i dostosowanie swojego wkładu w ewentualne przyszłe inicjatywy, biorąc pod uwagę ewoluujący charakter zestawu narzędzi pomocowych.
Polska będzie nadal obsługiwać węzeł logistyczny (POLLOGHUB z modułami lotniczymi, drogowymi i kolejowymi) i jest zdecydowana utrzymać swoją wiodącą rolę w zapewnianiu skutecznych dostaw uzbrojenia i sprzętu na Ukrainę. Polska będzie ułatwiać przepływ personelu wojskowego i cywilnego oraz uzbrojenia i sprzętu ukraińskich sił zbrojnych i innych sił bezpieczeństwa i obrony przez terytorium Polski do innych krajów w celach szkoleniowych i innych, tak jak to czyni od początku rosyjskiej inwazji. Uznając znaczący postęp Ukrainy na drodze do integracji euroatlantyckiej, Polska będzie wspierać proces modernizacji wojskowej ukraińskich sił zbrojnych i innych sił bezpieczeństwa i obrony, mający na celu zwiększenie interoperacyjności z NATO, a także dostosowanie do standardów NATO. Wspierając trwający proces reformy obronności na Ukrainie, Polska zaoferuje doradztwo na poziomie strategicznym, operacyjnym i taktycznym. Szczególna uwaga zostanie skierowana na prowadzenie demokratycznego nadzoru nad Siłami Zbrojnymi Ukrainy, poprawę praktyk antykorupcyjnych, przejrzyste zarządzanie zasobami i inne niezbędne reformy dotyczące transformacji instytucjonalnej sektora obronnego.
Od początku rosyjskiej agresji na pełną skalę Polska nieprzerwanie dostarcza Ukrainie sprzęt wojskowy, w tym za pośrednictwem Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju (EPF), jednocześnie promując wiarygodny i skuteczny charakter tego instrumentu, aby zachęcić inne państwa członkowskie do przystąpienia do niego. Polska będzie współpracować z partnerami z UE w celu zapewnienia długoterminowego, zrównoważonego wsparcia dla Ukrainy za pośrednictwem EPF, Ukraińskiego Funduszu Wsparcia (UAF) i innych potencjalnych przyszłych instrumentów. Polska, na wniosek Ukrainy, będzie zachęcać obywateli Ukrainy do powrotu na Ukrainę w celu służby w ukraińskich siłach zbrojnych oraz innych siłach bezpieczeństwa i obrony. Uczestnicy uznają, że w kontekście obecnej rosyjskiej wojny agresji Ukraina zdobyła znaczące doświadczenie i wiedzę, które mogą przyczynić się do dalszej modernizacji Sił Zbrojnych RP. Szczegółowy zakres i kierunki przyszłej współpracy w tym obszarze zostaną określone przez Uczestników. Uczestnicy będą dążyć do nawiązania ściślejszej współpracy na poziomie dowództw i oddziałów Sił Zbrojnych (wspartej wymianą oficerów łącznikowych) w celu wspierania wymiany doświadczeń i wniosków. Uznając potencjał LITPOLUKRBRIG we wspieraniu zdolności Sił Zbrojnych Ukrainy, Uczestnicy będą nadal angażować się w proces szkolenia ukraińskich żołnierzy, w szczególności na terytorium Polski, oraz inne formy współpracy wojskowej w tym formacie.
Polska będzie kontynuować pomoc wojskową dla Ukrainy poprzez wymianę doświadczeń w dziedzinie cybernetycznej, a także w zakresie rozwoju, wdrażania i wykorzystania systemów analizy systemów i rozwoju programów (SAP) oraz planowania zasobów przedsiębiorstwa (ERP). Uczestnicy będą współpracować w celu wzmocnienia zdolności wojskowych Ukrainy, w celu osiągnięcia poziomu, który w przypadku agresji zewnętrznej przeciwko Polsce w okresie poprzedzającym przystąpienie Ukrainy do NATO, umożliwi Ukrainie odwzajemnienie się skuteczną pomocą wojskową.
Uczestnicy zgadzają się co do potrzeby kontynuowania dwustronnego dialogu i dialogu z innymi partnerami, mającego na celu zbadanie zasadności i możliwości ewentualnego przechwycenia w przestrzeni powietrznej Ukrainy pocisków rakietowych i bezzałogowych statków powietrznych wystrzelonych w kierunku terytorium Polski, zgodnie z niezbędnymi procedurami uzgodnionymi przez zaangażowane państwa i organizacje.
Uznając znaczące wsparcie udzielone do tej pory przez Polskę ukraińskim Siłom Powietrznym, w tym myśliwcom MIG-29, Uczestnicy będą kontynuować w 2024 r. i później dwustronny dialog na temat dalszej współpracy w zakresie tej platformy powietrznej i rozważą dostarczenie eskadry MIG-29 bez uszczerbku dla bezpieczeństwa Polski i zdolności operacyjnych polskich Sił Powietrznych.
Szkolenia i ćwiczenia
Polska jest zobowiązana do dalszego zapewniania szkoleń i edukacji wojskowej na terytorium Polski (w tym programów szkolenia instruktorów) oraz wsparcia w zakresie budowania zdolności ukraińskich sił bezpieczeństwa i obrony. Jako gospodarz dowództwa operacyjnego CAT-C Misji Wsparcia Wojskowego UE (EUMAM), do tej pory Polska przeszkoliła około jednej trzeciej z 50 tysięcy Ukraińców przeszkolonych w ramach EUMAM. Wraz ze wsparciem dwustronnym, Polska zapewniła zaawansowane szkolenia dla około 22 tys. ukraińskiego personelu. Wsparcie szkoleniowe będzie kontynuowane w ramach EUMAM, prowadzonej pod auspicjami dowództwa szczebla operacyjnego UE – CAT-C, w formie szkoleń dwustronnych i wsparcia państwa gospodarza. Szkolenie będzie kontynuowane w trzech obszarach: szkolenie specjalistyczne w zależności od potrzeb, a także szkolenie medyczne i inżynierii wojskowej; zbiorowe – w tym szkolenie brygad, batalionów zmechanizowanych i dowództw czołgów; przywództwo – szkolenie dowódców drużyn i plutonów.
Powyższe szkolenia są i będą uzupełniane szkoleniami prowadzonymi przez Siły Zbrojne RP we współpracy z Sojusznikami w ramach innych porozumień. Ten rodzaj szkoleń zapewnia konkretną wartość dodaną i promuje zwiększoną interoperacyjność sił. Polska jest gotowa rozszerzyć i elastycznie dostosować swoją ofertę szkoleniową dwustronnie lub w ramach EUMAM w celu uwzględnienia szerszych komponentów ukraińskich sił bezpieczeństwa i obrony, a także różnych rodzajów zdolności. Polska będzie nadal organizować kursy języka angielskiego dla ukraińskich sił zbrojnych na polskich uczelniach wojskowych oraz szkolenia specjalistyczne, w tym szkolenia i edukację medyczną i morską. W ramach wsparcia medycznego Polska utrzyma zaangażowanie w inicjatywę rozpoczętą w 2023 r. w celu zapewnienia pomocy w szkoleniu multidyscyplinarnych zespołów Systemu Wsparcia Psychologicznego, w tym specjalistów ds. rehabilitacji psychologicznej Sił Zbrojnych Ukrainy. Możliwość rozszerzenia zakresu specjalistycznych szkoleń dla Sił Zbrojnych Ukrainy będzie zależeć od możliwości Sił Zbrojnych RP.
Strony będą kontynuować współpracę w zakresie szkolenia personelu sił bezpieczeństwa i obrony Ukrainy na terytorium Polski. Obywatele Ukrainy czasowo przebywający w Polsce i innych państwach będą mogli uczestniczyć w procesie szkolenia. Uczestnicy uzgodnią procedurę selekcji, szkolenia, obsadzania stanowisk, dostarczania broni, sprzętu i amunicji, a także wsparcia socjalnego i finansowego takiego personelu oraz statusu jego pobytu na terytorium Polski. Uczestnicy będą prowadzić coroczny dialog na wysokim szczeblu w zakresie strategicznej polityki obronnej i bezpieczeństwa, w tym w razie potrzeby w rozszerzonym formacie.
Współpraca w zakresie przemysłu obronnego Uczestnicy będą zachęcać i ułatwiać zaangażowanie swojego przemysłu obronnego w rozwój ukraińskich zdolności obronnych. Szczególna uwaga zostanie poświęcona rozwojowi i utrzymaniu przewagi militarnej Ukrainy niezbędnej do samoobrony przed agresją Rosji. Polska będzie wspierać wysiłki Ukrainy na rzecz integracji jej przemysłu obronnego z ramami obrony i bezpieczeństwa NATO i UE, w tym w kontekście nowych perspektyw współpracy obronnej UE-Ukraina. Uczestnicy zidentyfikują możliwości bliższego partnerstwa i współpracy w dziedzinie przemysłu obronnego, ukierunkowanej na obopólne korzyści handlowe i polityczne. W tym celu Polska rozważy sposoby generowania inwestycji i pomocy finansowej, w zależności od potrzeb, w szczególności w czasie wojny i powojennej odbudowy. Uczestnicy będą współpracować w celu stworzenia środowiska sprzyjającego polskim firmom obronnym lokującym produkcję również na Ukrainie. Ponadto, zamierzają włączyć ukraińskie przedsiębiorstwa w łańcuchy produkcyjne sprzętu wojskowego i aktywów.
Polska zbada dalsze możliwości rozszerzenia bieżącego serwisowania i napraw sprzętu wojskowego przekazywanego przez Polskę, Sojuszników i partnerów Siłom Zbrojnym Ukrainy oraz innym siłom bezpieczeństwa i obrony, w oparciu o dotychczasowe doświadczenia, w tym w odniesieniu do napraw ciężkiego sprzętu na miejscu. Pomoc w zakresie naprawy i konserwacji sprzętu wojskowego będzie udzielana w odniesieniu do nowoczesnego uzbrojenia produkowanego w Polsce, jak również sprzętu poradzieckiego. Uznając strategiczne znaczenie przemysłu kosmicznego, Uczestnicy będą traktować priorytetowo opracowywanie projektów we wspólnie uzgodnionych obszarach działalności kosmicznej w oparciu o prace przeprowadzone dotychczas przez odpowiednie agencje kosmiczne.
Uczestnicy będą dążyć do wzmocnienia wysiłków na rzecz zmniejszenia istniejących barier dla współpracy przemysłowej, w tym w ramach przemysłu kosmicznego, przy jednoczesnym uwzględnieniu ogólnej sytuacji bezpieczeństwa i uzasadnionych interesów swoich branż, w tym poprzez ocenę najlepszych opcji lokalizacji produkcji na Ukrainie lub w Polsce, a także poprzez zbadanie możliwości wspólnej produkcji. Uczestnicy będą regularnie analizować środki mające na celu złagodzenie istniejących wąskich gardeł w łańcuchu dostaw, utrudniających produkcję priorytetowej broni i amunicji. Polska będzie współpracować z Ukrainą w celu wzmocnienia ochrony przekazywanych technologii i praw własności intelektualnej. Jednocześnie Ukraina podejmie działania w celu ochrony tych technologii i własności intelektualnej.
Strony zintensyfikują dwustronną współpracę w zakresie kontroli międzynarodowych transferów broni oraz wzmocnienia zdolności Ukrainy do zarządzania zapasami broni strzeleckiej i lekkiej znajdującej się pod kontrolą państwa lub w posiadaniu podmiotów cywilnych. Ukraina i Polska będą pracować nad przekształceniem ukraińskiego przemysłu obronnego w potężny potencjał umożliwiający Ukrainie przywrócenie integralności terytorialnej w ramach międzynarodowo uznanej granicy z 1991 r., służący jako główny czynnik ożywienia gospodarczego i będący istotną częścią skutecznego odstraszania przed przyszłymi próbami agresji w celu zapewnienia pokoju i dobrobytu Ukrainie, Polsce i całej Europie. W całym tym procesie Ukraina zobowiąże się do włączenia polskich przedsiębiorstw.
Droga do NATO Uczestnicy potwierdzają, że Ukraina należy do rodziny euroatlantyckiej i dołączy do grona sojuszników NATO. Członkostwo Ukrainy w NATO wniesie skuteczny wkład w pokój i stabilność w Europie. Żadna forma dwustronnych zobowiązań lub gwarancji bezpieczeństwa udzielonych Ukrainie przez jej partnerów nie może stanowić alternatywy dla pełnego członkostwa w NATO. Polska pozostaje niezłomnym zwolennikiem wysiłków Ukrainy na rzecz członkostwa w NATO, m.in. poprzez rozwijanie praktycznej i politycznej współpracy w ramach Rady NATO-Ukraina, wieloletniego Kompleksowego Pakietu Wsparcia NATO oraz dostosowanego Rocznego Programu Narodowego Ukrainy.
Polska popiera dalsze wzmacnianie relacji NATO-Ukraina i praktycznej współpracy, w tym zwiększenie roli NATO we wspieraniu Ukrainy. Uczestnicy zgadzają się, że wyciągnięcie wniosków i doświadczeń zdobytych podczas wojny oraz osadzenie ich w doktrynie, taktyce i operacjach na Ukrainie, a także w państwach sojuszniczych, pozostaje najwyższym priorytetem. W związku z tym będą współpracować w celu zagwarantowania dalszego rozwoju Wspólnego Centrum Analiz, Szkolenia i Edukacji NATO-Ukraina (JATEC) w Bydgoszczy, w Polsce, oraz w każdej innej przyszłej lokalizacji.
IV. Współpraca pozamilitarna, w tym przeciwdziałanie zagrożeniom hybrydowym
Infrastruktura krytyczna Polska będzie współpracować z Ukrainą w celu zwiększenia bezpieczeństwa, odbudowy i ochrony ukraińskiej infrastruktury krytycznej na zasadzie dwustronnej oraz w ramach Unii Europejskiej, NATO i innych odpowiednich ram międzynarodowych.
Uczestnicy wzmocnią swoją współpracę w celu zwiększenia odporności i gotowości zarówno podmiotów rządowych, jak i cywilnych, w tym poprzez wymianę informacji, dostarczanie sprzętu w miarę dostępności, wymianę najlepszych praktyk i doświadczeń. Uczestnicy zbadają możliwość uruchomienia wspólnych programów edukacyjnych i szkoleniowych dla specjalistów w zakresie ochrony infrastruktury krytycznej, a także będą wspierać dostęp ukraińskich ekspertów do odpowiednich międzynarodowych programów i projektów na terytorium Polski i innych krajów partnerskich.
Ochrona ludności
Polska była jednym z krajów, które zainicjowały i aktywnie wspierały przystąpienie Ukrainy do Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności (UCPM), który pozostaje kluczowy w zapewnianiu Ukrainie pomocy w zakresie ochrony ludności, a także we wspieraniu zapobiegania i gotowości na wypadek katastrof i innych sytuacji kryzysowych. Polska znacząco przyczyniła się również do przekazywania pomocy rzeczowej i innej zgodnie z potrzebami ukraińskich ratowników i ludności cywilnej. Łącznie Polska przekazała 2 895 palet sprzętu pożarniczego, w tym: środki ochrony osobistej (np. ubrania specjalne, hełmy strażackie, buty strażackie), kamery termowizyjne, agregaty prądotwórcze (792 sztuki), torby medyczne, 259 pojazdów pożarniczych. Kolejny sprzęt przeciwpożarowy i pojazdy zostały dostarczone w związku ze zniszczeniem przez siły rosyjskie zapory Kachowka na Dnieprze. Polska potwierdza swoje zobowiązanie do zapewnienia wielowymiarowej pomocy w oparciu o potrzeby Ukrainy, w tym szkoleń i innego wsparcia w dalszym rozwoju ukraińskiego systemu ochrony ludności. Obie strony skorzystają również z wiedzy i doświadczenia zdobytego w zarządzaniu obecnym i przyszłym krajobrazem zagrożeń.
Zagrożenia CBRJ
Uczestnicy zamierzają dalej rozszerzać istniejącą współpracę dwustronną w celu wzmocnienia odporności Ukrainy i rozwoju jej zdolności ochrony ludności przed zagrożeniami związanymi z bronią jądrową, biologiczną i chemiczną.
Cyberbezpieczeństwo Uznając Memorandum o porozumieniu w sprawie cyberbezpieczeństwa między Kancelarią Prezesa Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej a Ministerstwem Transformacji Cyfrowej Ukrainy i Administracją Państwowej Służby Łączności Specjalnej i Ochrony Informacji Ukrainy w Cyberprzestrzeni, podpisane w Kijowie w dniu 22 sierpnia 2022 r., za podstawę współpracy w dziedzinie cyberbezpieczeństwa i obszarach pokrewnych, Uczestnicy uzgadniają dalsze wysiłki na rzecz poprawy swoich zdolności do reagowania na wszelkie dalsze zagrożenia pochodzące z cyberprzestrzeni.
Jeszcze przed rozpoczęciem agresji Rosji na pełną skalę, Polska była liderem w zapewnianiu Ukrainie pomocy w zakresie cyberbezpieczeństwa, danych, systemów informacyjnych i komunikacyjnych. Polska konsekwentnie współpracuje z Ukrainą w zakresie cyberbezpieczeństwa i pomocy informatycznej i będzie nadal udzielać dalszego wsparcia.
Polska będzie nadal uczestniczyć i aktywnie angażować się jako główne biuro koordynacyjne w międzynarodowym Mechanizmie Tallińskim (TM), który ma na celu koordynację i ułatwienie budowania cywilnego potencjału cybernetycznego, aby pomóc Ukrainie w utrzymaniu jej podstawowego prawa do samoobrony w cyberprzestrzeni i zaspokojeniu długoterminowych potrzeb w zakresie odporności cybernetycznej. Polska (Ministerstwo Cyfryzacji) będzie nadal odgrywać rolę “zaplecza”, łącząc ukraińskie potrzeby w dziedzinie bezpieczeństwa cybernetycznego z reakcją partnerów. Uczestnicy będą współpracować w celu wykrywania, zakłócania i powstrzymywania złośliwych operacji cybernetycznych, w szczególności złośliwego wykorzystywania zdolności cybernetycznych, przez jakiekolwiek wrogie państwo i podmioty niepaństwowe przeciwko uczestnikom, w tym wykorzystywania narzędzi cybernetycznych do szpiegostwa, ataków hybrydowych i zagrożeń dla systemów infrastruktury krytycznej. Zwiększą również współpracę operacyjną w walce z cyberprzestępczością. Bezpieczna transformacja cyfrowa Uczestnicy uznają technologię blockchain za zwiększającą zaufanie obywateli do usług administracji publicznej i ograniczającą możliwości nadużyć w świecie cyfrowym. Uczestnicy będą wspierać wykorzystanie technologii kwantowych do rozwoju odpornej i bezpiecznej komunikacji między polskimi i ukraińskimi instytucjami. Uczestnicy uznają korzyści płynące ze współpracy w zakresie cyberbezpieczeństwa sztucznej inteligencji (AI).
Bezpieczeństwo informacji i zwalczanie propagandy Uczestnicy uznają kluczowe znaczenie bezpieczeństwa informacji w dzisiejszej erze cyfrowej. Postęp technologiczny, w tym sztuczna inteligencja, doprowadziły do wzrostu zagrożeń, takich jak propaganda oraz obca manipulacja i ingerencja informacyjna (FIMI), w szczególności poprzez kampanie dezinformacyjne, które stanowią poważne wyzwanie dla procesów demokratycznych, bezpieczeństwa narodowego i spójności społecznej. Od początku agresji Rosji Polska dąży do zwrócenia międzynarodowej uwagi na zagrożenia stwarzane przez rosyjskie operacje FIMI, których głównym celem jest zmniejszenie poparcia społecznego dla Ukrainy. Polska będzie podtrzymywać te wysiłki poprzez promowanie UE, NATO i innych wielostronnych wysiłków i inicjatyw mających na celu skuteczniejsze dotarcie do kluczowych odbiorców w Europie i poza nią z faktami dotyczącymi nieuzasadnionej wojny Rosji przeciwko Ukrainie. Uczestnicy będą współpracować w celu przeciwdziałania zagrożeniom bezpieczeństwa informacji na całym świecie, w tym propagandzie i FIMI, zwłaszcza na tymczasowo okupowanych terytoriach Ukrainy, poprzez wymianę informacji, wspólne oceny zagrożeń i skoordynowane wysiłki w zakresie reagowania, a także zapewnianie Ukrainie międzynarodowej pomocy technicznej.
Uczestnicy zamierzają wzmocnić współpracę w zakresie zwiększania odporności na zagrożenia bezpieczeństwa informacji, propagandę i inne formy FIMI. W tym celu będą podejmować wspólne działania komunikacyjne, wymieniać się wiedzą na temat najlepszych praktyk i narzędzi przeciwdziałania dezinformacji, w tym opartych na sztucznej inteligencji, a także organizować powiązane szkolenia i projekty w zakresie umiejętności korzystania z mediów. Współpraca wywiadowcza i kontrwywiadowcza Polskie służby specjalne będą współpracować ze swoimi ukraińskimi odpowiednikami w identyfikowaniu i przeciwdziałaniu wspólnie rozpoznanym zagrożeniom. Polska będzie wspierać Ukrainę we wzmacnianiu współpracy z NATO w sferze wywiadu i kontrwywiadu.
Współpraca w walce z terroryzmem Ukraina i Polska pogłębią współpracę w dziedzinie zwalczania międzynarodowych organizacji terrorystycznych, powiązanych z nimi instytucji i grup, zintensyfikują wymianę informacji o zagranicznych bojownikach terrorystycznych, podejmą działania w celu identyfikacji kanałów ich przemieszczania się oraz identyfikacji podmiotów prawnych i osób fizycznych wykorzystywanych do finansowania, dostarczania materiałów i innego wsparcia międzynarodowym organizacjom terrorystycznym.
Zwalczanie poważnej i zorganizowanej przestępczości Uczestnicy zamierzają podjąć działania w celu zwalczania poważnej i zorganizowanej przestępczości (SOC). W celu zwalczania wszystkich rodzajów działalności SOC, wspólne wysiłki mogą obejmować formy współpracy przewidziane w dwustronnych umowach między Uczestnikami obecnie obowiązujących lub takich, które mogą oni zawrzeć w przyszłości. Biorąc pod uwagę postęp w negocjacjach, Uczestnicy są zdecydowani zawrzeć międzyrządową Umowę o współpracy w dziedzinie zwalczania przestępczości zorganizowanej. Nielegalna migracja Uczestnicy będą współpracować w celu zmniejszenia ryzyka nielegalnej migracji i innych przestępstw transgranicznych. Zostanie to osiągnięte poprzez wymianę informacji, wspólne grupy robocze i skuteczną współpracę między odpowiednimi organami ścigania.
Współpraca w zakresie bezpieczeństwa morskiego Uczestnicy będą dążyć do skoordynowania swoich wysiłków na rzecz wzmocnienia współpracy międzynarodowej w dziedzinie bezpieczeństwa morskiego zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza i innymi międzynarodowymi instrumentami prawnymi. Ukraina i Polska będą pracować nad możliwościami wsparcia Ukrainy we wzmacnianiu bezpieczeństwa w regionie Morza Czarnego. Uczestnicy zastanowią się, w jaki sposób przyczynić się do budowania potencjału morskiego Ukrainy na zasadzie dwustronnej oraz poprzez współpracę z sojusznikami i partnerami. Rozwój ukraińskiej floty morskiej można osiągnąć poprzez wysiłki na rzecz budowania potencjału, współpracę przemysłową i wysiłki szkoleniowe, a także darowizny.
V. Współpraca polityczna
Stosunki dwustronne Uczestnicy będą rozwijać bliskie i przyjazne stosunki we wszystkich dziedzinach, oparte na wspólnych wartościach i solidarności w obliczu wojny agresji Rosji przeciwko Ukrainie oraz wspólnych zagrożeń i wyzwań. Uczestnicy będą pogłębiać swoje stosunki dwustronne poprzez dalsze wzmacnianie regularnych form konsultacji, wykorzystując formaty konsultacji wewnątrzrządowych i sektorowych, a także wymianę na poziomie ekspertów.
Uczestnicy rozważą zawarcie nowego dwustronnego Traktatu, który będzie kompleksowo regulował całość stosunków między Uczestnikami. Uczestnicy będą wspierać wzajemną współpracę gospodarczą, w tym handel i inwestycje, dążyć do zapewnienia im korzystnych warunków, biorąc pod uwagę ochronę inwestycji, technologii, praw autorskich i patentowych. Uczestnicy będą zachęcać do współpracy między przedsiębiorstwami i zapewniać równe szanse przedsiębiorcom. Uczestnicy będą również wspierać wykorzystanie istniejących i przyszłych mechanizmów finansowych mających na celu stymulowanie aktywności gospodarczej polskiego i ukraińskiego środowiska biznesowego.
Uczestnicy będą ułatwiać rozwój współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami, samorządami gospodarczymi i instytucjami biznesowymi. Uczestnicy będą wspierać rozwój współpracy naukowej i technologicznej.
Uczestnicy będą zachęcać do współpracy pomiędzy polskimi i ukraińskimi przedsiębiorstwami, w tym w dziedzinie usług finansowych związanych z rynkami kapitałowymi i ubezpieczeniami, przy założeniu, że obaj Uczestnicy uznają, że świadczenie niektórych usług regulowanych (w tym usług bankowych, ubezpieczeniowych lub inwestycyjnych), jak również dostęp do rynku kapitałowego podlega regulacjom europejskim i krajowym i może wymagać, w zależności od przypadku, licencji, zezwolenia, notyfikacji lub innej decyzji właściwego krajowego organu nadzoru, którą można uzyskać dopiero po spełnieniu określonych warunków ze strony wnioskodawcy.
Ukraina i Polska wyrażają wolę ustanowienia długoterminowego partnerstwa strategicznego w dziedzinie szkolnictwa wyższego i nauki. Ważne jest rozwijanie istniejących mechanizmów współpracy dwustronnej, w szczególności dotyczących wymiany akademickiej i naukowej. Uczestnicy są otwarci na wzajemne sugestie dotyczące preferowanych kierunków dwustronnej współpracy, partnerstwa i wsparcia. Ukraina i Polska podkreślają swoją gotowość do wzmocnienia porozumienia między swoimi Narodami, w tym poprzez poszukiwanie – przy wsparciu ośrodków badawczych – pojednania w odniesieniu do spornych kwestii wynikających z trudnej historii obu Państw. Ukraina i Polska zachęcają swoje uniwersytety i inne instytucje sektora szkolnictwa wyższego i nauki do budowania bliskich relacji i korzystania z mechanizmów wsparcia dostępnych w ramach agencji finansujących i Unii Europejskiej.
Uczestnicy będą współpracować w celu opracowania wspólnych instrumentów badań historycznych, a także wytycznych programowych dla podręczników szkolnych dotyczących historii stosunków obu państw i narodów, w szczególności w oparciu o polsko-ukraińskie braterstwo broni w wojnie z bolszewicką Rosją w 1920 roku.
Uczestnicy postanawiają wzmocnić współpracę w zakresie prowadzenia poszukiwań, ekshumacji i innych działań na rzecz godnego pochówku ofiar konfliktów, represji i zbrodni popełnionych na terytoriach Ukrainy i Polski, a także w odniesieniu do wniosków kierowanych do właściwych organów obu Uczestników o przeprowadzenie takich prac. Opieka społeczna Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na bardzo wczesnym etapie wojny podjął szereg działań mających na celu pomoc obywatelom Ukrainy. Były to zarówno najpilniejsze działania recepcyjne, jak i rozwiązania systemowe, mające na celu stworzenie – w miarę możliwości – satysfakcjonującej integracji społecznej i zawodowej dla osób z Ukrainy, które uciekły z terenów objętych rosyjską agresją. Polska m.in. aktywnie wspierała dostęp obywateli Ukrainy do usług komunikacji elektronicznej na terytorium Polski, w tym: udostępniając bezpłatnie kilkaset tysięcy przedpłaconych kart SIM do komunikacji z rodzinami pozostającymi na terytorium Polski, a także wprowadzając nielimitowany, bezpłatny dostęp do niektórych stron internetowych udostępnianych przez ukraińskie służby państwowe.
Polska przyjęła ponad 1,6 mln osób z Ukrainy, które uciekły z terenów dotkniętych rosyjską agresją, głównie kobiet i dzieci. Dzięki specustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy, mają oni dostęp do pomocy społecznej na równi z obywatelami Polski. Wszystkie formy wsparcia dla obywateli Ukrainy, oferowane przez różne systemy, m.in. system wsparcia rodziny, pomoc społeczną, system oświaty, w tym wsparcie finansowe, dostęp do usług społecznych i placówek opiekuńczo-wychowawczych, przyczyniają się do zwiększenia szans na ich szybką integrację społeczną i wejście na rynek pracy.
Uczestnicy potwierdzają wszechstronne wsparcie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej i Narodu Polskiego dla obywateli Ukrainy, którzy zmuszeni byli szukać schronienia w Polsce, w tym dzieci ewakuowanych z pieczy zastępczej na Ukrainie. Polska zaangażowała wszystkie swoje zasoby, aby wesprzeć relokację dzieci z ukraińskiej pieczy zastępczej, które przebywają w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania do domów rodzinnych. Strony postanawiają współpracować na rzecz stworzenia rodzinom zastępczym z Ukrainy przebywającym czasowo na terytorium Polski możliwości przyjęcia dzieci ukraińskich ewakuowanych do Polski z instytucjonalnej pieczy zastępczej na Ukrainie. Strony potwierdzają gotowość do dalszej współpracy na rzecz zapewnienia dobra dzieci ewakuowanych z Ukrainy do Polski.
Polska wykorzystała wszystkie swoje zasoby, aby wesprzeć relokację dzieci z ukraińskiej pieczy zastępczej przebywających w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania do domów o charakterze rodzinnym. Uczestnicy postanawiają współpracować na rzecz stworzenia rodzinom zastępczym z Ukrainy przebywającym czasowo na terytorium Polski możliwości przyjęcia dzieci ukraińskich ewakuowanych do Polski z instytucjonalnej pieczy zastępczej na Ukrainie. Uczestnicy potwierdzają gotowość do dalszej współpracy na rzecz zapewnienia dobra dzieci ewakuowanych z Ukrainy do Polski. Uczestnicy postanawiają wymieniać doświadczenia i dobre praktyki w zakresie doskonalenia systemu zabezpieczenia społecznego, dostosowania ukraińskiego ustawodawstwa i polityki w sferze socjalnej do dorobku prawnego i standardów UE. Szczególna uwaga zostanie poświęcona wymianie doświadczeń w zakresie wsparcia społecznego dla rodzin o niskich dochodach z dziećmi.
Droga do UE
Polska przypomina, że Ukraina należy do europejskiej rodziny, a jej przyszłość leży w UE. Polska wyraża uznanie dla wysiłków Ukrainy zmierzających do wdrożenia reform w niezwykle trudnych warunkach. Uczestnicy potwierdzają zamiar konstruktywnej pracy nad integracją Ukrainy z UE, z myślą o jej pełnym członkostwie. Polska jest gotowa wspierać Ukrainę na jej drodze do członkostwa w UE oraz dzielić się swoim doświadczeniem i know-how, z naciskiem na praktyczne wskazówki.
Polska będzie aktywnie promować szybką integrację Ukrainy w oparciu o postępy osiągnięte przez Ukrainę w spełnianiu standardów UE. Uczestnicy będą ściśle konsultować się w celu zidentyfikowania i rozwiązania z wyprzedzeniem, w polubownym formacie dwustronnym, możliwych wyzwań związanych z procesem przystąpienia Ukrainy do UE, zwłaszcza w sektorach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania (np. w sektorze rolno-spożywczym). Będą również korzystać z tego formatu, aby pomóc Ukrainie na jej drodze do UE.
Współpraca i koordynacja w ramach istniejących forów i mechanizmów Uczestnicy będą dążyć do zapewnienia, aby działania podejmowane w ramach niniejszej umowy były skoordynowane z innymi aspektami działań na forach i mechanizmach wielostronnych, w których obaj uczestniczą. Obejmuje to NATO, UE, wielostronną platformę koordynacji darczyńców G7 oraz inne obecne lub przyszłe odpowiednie fora i mechanizmy. Uczestnicy będą również kontynuować ścisłą współpracę w ramach instytucji międzynarodowych, w tym Organizacji Narodów Zjednoczonych, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), Rady Europy, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), a także międzynarodowych instytucji finansowych (Grupa Banku Światowego, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Europejski Bank Inwestycyjny). Uczestnicy potwierdzili swoje poparcie dla członkostwa Ukrainy w Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA).
Sankcje Uczestnicy będą nadal pracować nad zapewnieniem, że koszty ponoszone przez Federację Rosyjską za jej agresję będą nadal rosły, w tym poprzez sankcje i kontrole eksportu. Uczestnicy uznają wartość środków restrykcyjnych w ograniczaniu dostępu Rosji do finansowania, towarów, technologii i usług wykorzystywanych w jej agresji, w ograniczaniu strumieni dochodów Rosji oraz w odstraszaniu przyszłych ataków. Od początku rosyjskiej wojny napastniczej Polska wspólnie z partnerami z UE opracowała najszerszy pakiet sankcji, jaki kiedykolwiek został nałożony na dużą gospodarkę. Polska będzie dążyć do nałożenia jak najsilniejszych sankcji na Federację Rosyjską oraz podmioty w Federacji Rosyjskiej i poza nią, które wspierają lub czerpią korzyści z wojny lub pomagają w obchodzeniu sankcji w państwach trzecich, przy jednoczesnym zapewnieniu ich skuteczności. Polska będzie również nadal podejmować zdecydowane działania z partnerami w celu utrzymania presji sankcyjnej na Rosję i zwalczania wszelkich form obchodzenia sankcji, dopóki trwa rosyjska agresja, a integralność terytorialna Ukrainy nie zostanie przywrócona. Uczestnicy będą przekazywać sobie nawzajem aktualne informacje na temat podstaw do ustanowienia sankcji i inne istotne informacje, zgodnie z uzgodnionymi zobowiązaniami.
Sprawiedliwy pokój
Uczestnicy uznają, że Ukraina i cała Europa nie będą bezpieczne, dopóki nie zapanuje sprawiedliwy pokój, respektujący prawa Ukrainy wynikające z prawa międzynarodowego. Dlatego Ukraina i Polska będą współpracować na rzecz sprawiedliwego i trwałego pokoju, który będzie miał szerokie poparcie na świecie. Polska z zadowoleniem przyjmuje wysiłki Ukrainy na rzecz osiągnięcia sprawiedliwego i trwałego pokoju, opartego na zasadach ukraińskiej formuły pokojowej. Polska jest gotowa odgrywać wiodącą rolę w podejmowaniu dalszych kroków w celu wdrożenia inicjatyw odzwierciedlających zasady Karty Narodów Zjednoczonych. Polska będzie wspierać Ukrainę w jej wysiłkach na rzecz zapewnienia natychmiastowego uwolnienia i powrotu wszystkich bezprawnie zatrzymanych, przymusowo przeniesionych i nielegalnie deportowanych cywilów, przede wszystkim ukraińskich dzieci, oraz przyczyniać się do międzynarodowych wysiłków na rzecz pociągnięcia do odpowiedzialności osób odpowiedzialnych za organizowanie nielegalnych deportacji i wysiedleń ukraińskich dzieci, osób i organizacji zgodnie z prawem międzynarodowym i, w stosownych przypadkach, decyzjami międzynarodowych instytucji sądowych.
Odszkodowanie za szkody, straty i obrażenia spowodowane rosyjską agresją Uczestnicy potwierdzają swoje zobowiązanie do pociągnięcia Rosji do odpowiedzialności za spowodowanie strat lub szkód dla osób fizycznych i podmiotów, a także dla państwa ukraińskiego, w wyniku jej bezprawnych działań na Ukrainie lub przeciwko Ukrainie, w tym agresji z naruszeniem prawa międzynarodowego. Potwierdzają, że Rosja musi ponieść odpowiedzialność prawną, w tym zadośćuczynić za wszelkie szkody spowodowane takimi działaniami, co pomoże również powstrzymać przyszłe ataki i wesprzeć odbudowę Ukrainy. Rosyjskie aktywa państwowe powinny pozostać unieruchomione, dopóki Federacja Rosyjska nie zapłaci za szkody wyrządzone Ukrainie. Współpracując ze swoimi partnerami w UE i G7+, Polska będzie poszukiwać wszystkich dróg, którymi rosyjskie aktywa mogą zostać wykorzystane do wsparcia Ukrainy, zgodnie z prawem międzynarodowym i unijnym.
Uczestnicy będą nadal współpracować, wraz z państwami G7 i innymi partnerami, w celu ustanowienia międzynarodowego mechanizmu odszkodowawczego w celu zapewnienia rekompensaty za szkody, straty lub obrażenia spowodowane rosyjską agresją, zgodnie ze Statutem Rejestru Szkód Spowodowanych Agresją Federacji Rosyjskiej przeciwko Ukrainie przyjętym rezolucją Komitetu Ministrów Rady Europy CM/Res(2023)3. W związku z tym Uczestnicy zbadają odpowiednie opcje finansowania międzynarodowego mechanizmu odszkodowawczego w celu zapewnienia szybkiej i odpowiedniej rekompensaty ofiarom agresji.
Odpowiedzialność Uczestnicy będą dążyć do pociągnięcia do odpowiedzialności osób odpowiedzialnych za zbrodnie wojenne i inne zbrodnie międzynarodowe, popełnione na Ukrainie lub przeciwko Ukrainie w kontekście rosyjskiej wojny agresji, zgodnie z prawem międzynarodowym, w tym poprzez wspieranie pracy Biura Prokuratora Generalnego Ukrainy i Międzynarodowego Trybunału Karnego, w celu zapewnienia, że domniemane zbrodnie międzynarodowe są w pełni i sprawiedliwie badane za pomocą niezależnego, skutecznego i solidnego mechanizmu prawnego.
Uczestnicy podzielają przekonanie o potrzebie zapewnienia odpowiedzialności za zbrodnię agresji przeciwko Ukrainie i ustanowienia trybunału w celu zapewnienia skutecznej odpowiedzialności. W związku z tym Ukraina i Polska będą kontynuować swoje zaangażowanie w “Grupie Głównej ds. opcji utworzenia trybunału ds. zbrodni agresji przeciwko Ukrainie”. Uczestnicy zgadzają się, że odpowiedź społeczności międzynarodowej na agresję Rosji, w tym poprzez ściganie zbrodni agresji, ma kluczowe znaczenie dla przyszłości międzynarodowego porządku prawnego. Uczestnicy przypominają, że Ukraina ratyfikuje Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego, w tym poprawki dotyczące zbrodni agresji przyjęte przez Konferencję Rewizyjną Statutu Rzymskiego, która odbyła się w Kampali w Ugandzie w dniu 11 czerwca 2010 r. Rezolucją RC/Res.6, jak wspomniano w Umowie Stowarzyszeniowej UE-Ukraina na drodze do jej członkostwa w UE.
VI. Stabilność gospodarcza, odbudowa i rekonstrukcja Współpraca gospodarcza, odbudowa i rekonstrukcja Polski wkład w ukraiński ruch oporu został doceniony, gdy Polska dołączyła do Wieloagencyjnej Platformy Koordynacyjnej Darczyńców dla Ukrainy jako obserwator, a następnie złożyła wniosek o pełne członkostwo. Obaj uczestnicy będą nadal wykorzystywać i wzmacniać mechanizmy koordynacji ustanowione w ramach Platformy, w tym poprzez zaangażowanie przedstawicieli społeczności biznesowych. Obaj uczestnicy zobowiązują się do dalszej pracy na rzecz pełnego członkostwa Polski w Komitecie Sterującym Platformy oraz innych obecnych lub przyszłych odpowiednich forach i mechanizmach, biorąc pod uwagę strategiczne znaczenie Polski dla odbudowy i ożywienia Ukrainy oraz wkład, jaki Polska już wniosła. Polska stała się międzynarodowym centrum odbudowy Ukrainy. Uczestnicy uznają znaczącą rolę, jaką Polska odegrała w ułatwianiu dostaw sprzętu, a także części zamiennych i komponentów do odbudowy ukraińskiego systemu energetycznego i naftowego.
W tym zakresie Uczestnicy uznają potrzebę dalszej współpracy w zakresie modernizacji infrastruktury granicznej, w tym związanej z kontrolą weterynaryjną i fitosanitarną, w tym poprzez przejrzystą realizację projektów finansowanych z udzielonego przez Polskę kredytu w ramach pomocy wiązanej, a także ścisłą koordynację służb celnych i granicznych.
W koordynacji w ramach UE oraz z odpowiednimi organizacjami międzynarodowymi i międzynarodowymi instytucjami finansowymi, Polska będzie dążyć do ułatwienia wsparcia na rzecz odbudowy i rekonstrukcji Ukrainy, w szczególności za pośrednictwem Rady Współpracy z Ukrainą. Uczestnicy będą nadal wzmacniać mechanizmy koordynacji wspólnych wysiłków na rzecz wsparcia odbudowy i zachęcać do zaangażowania sektora prywatnego, w tym poprzez mechanizmy ustanowione w protokole ustaleń w sprawie współpracy na rzecz odbudowy Ukrainy podpisanym między Ministerstwem Rozwoju Gospodarczego i Technologii Rzeczypospolitej Polskiej a Ministerstwem Rozwoju Społeczności, Terytoriów i Infrastruktury Ukrainy w Warszawie w kwietniu 2023 r.
Uczestnicy uznają potrzebę silnej współpracy sektora prywatnego, pozarządowego i samorządowego w projektach mających na celu odbudowę, rekonstrukcję i modernizację Ukrainy. Uczestnicy będą współpracować w celu wzmocnienia współpracy sektora prywatnego poprzez wykorzystanie pracy oddziału Biura ONZ ds. Obsługi Projektów (UNOPS) w Warszawie.
Uczestnicy zgadzają się, że wysiłki na rzecz odbudowy i rekonstrukcji muszą być przejrzyste i odpowiedzialne przed ukraińskim społeczeństwem i społecznością międzynarodową oraz powinny być prowadzone zgodnie z uznanymi międzynarodowymi standardami, przepisami i najlepszymi praktykami, w szczególności w zakresie zwalczania korupcji, w tym bezpośrednio dla organów ścigania.
Polska będzie ściśle współpracować z Ukrainą w celu zidentyfikowania i opracowania odpowiednich i skutecznych kanałów dystrybucji w celu ograniczenia negatywnego wpływu na rynki rolne i zapewnienia uczciwej konkurencji na jednolitym rynku.
Polska będzie nadal oferować Ukrainie wsparcie w zwiększaniu jej kapitału ludzkiego i zdolności instytucjonalnych poprzez dzielenie się doświadczeniami w zakresie transformacji gospodarczej, rozwoju instytucjonalnego, reformy samorządowej, w szczególności w perspektywie negocjacji akcesyjnych z UE.
Polska będzie wspierać Ukrainę w budowaniu zwiększonej odporności instytucjonalnej, gospodarczej i społecznej. Obejmie to wsparcie dla Państwowej Służby Sytuacji Nadzwyczajnych Ukrainy w wielu krytycznych obszarach, które wzmocnią ich reagowanie kryzysowe i poprawią ochronę ludności, w tym obronę cywilną. Szczególny nacisk zostanie położony na zapewnienie inkluzywnej odbudowy społecznej w sektorze edukacji i zdrowia, w szczególności w celu zaspokojenia potrzeb osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji.
W miarę kontynuowania wysiłków na rzecz odbudowy Ukrainy i promowania ożywienia gospodarczego, konieczne jest uznanie kluczowej roli przedsiębiorców. Polska wprowadziła już liczne ułatwienia dla ukraińskich przedsiębiorców.
Ukraina zgadza się, że należy wprowadzić uproszczone i przyspieszone procedury, aby ułatwić polskim firmom wejście na rynek ukraiński. Powinno to obejmować przyspieszone procedury uzyskiwania licencji, zezwoleń i rejestracji, pozwalające polskim przedsiębiorcom na szybkie i skuteczne rozpoczęcie działalności.
Uczestnicy będą współpracować z ukraińskimi przedsiębiorstwami w celu wymiany krytycznie ważnego sprzętu przemysłowego, który został uszkodzony lub zniszczony podczas wojny, jednocześnie wzmacniając wzajemne wysiłki na rzecz odbudowy zniszczonego i uszkodzonego przemysłu.
Uznając, że wielu członków ukraińskich sił bezpieczeństwa i obrony oraz ich rodzin będzie nadal cierpieć z powodu urazów i chorób wynikających z agresji Rosji, uczestnicy rozszerzą współpracę w zakresie polityki weteranów poprzez wymianę strategii, standardów, ram i najlepszych praktyk w zakresie wspierania weteranów wojennych i członków ich rodzin w przejściu do życia cywilnego i udanej reintegracji ze społeczną i gospodarczą tkanką społeczeństwa.
Uczestnicy uznają potrzebę zjednoczenia wysiłków mających na celu ochronę ludności i terytoriów Ukrainy przed negatywnymi konsekwencjami spowodowanymi przez miny i wybuchowe pozostałości wojenne w wyniku rosyjskiej agresji oraz złagodzenie niszczycielskich skutków po jej zakończeniu. Polska będzie nadal wspierać rozminowywanie bojowe i humanitarne, inicjatywy edukacyjne w zakresie zagrożeń oraz budowanie potencjału.
Uczestnicy zobowiązali się do wzmocnienia współpracy w ramach OECD w celu osiągnięcia postępu w kierunku członkostwa Ukrainy w OECD. Polska przypomina, że Ukraina należy do rodziny podobnie myślących państw i gospodarek rozwijających się, które przechodzą kluczowe reformy. Ukraina już teraz odgrywa znaczącą rolę zarówno w skali regionalnej, jak i globalnej, zasługując w przyszłości na należne jej miejsce w rodzinie OECD. Polska docenia wysiłki Ukrainy zmierzające do wdrożenia reform w niezwykle trudnych warunkach. Polska zamierza nadal służyć swoim doświadczeniem i wiedzą ekspercką w celu wsparcia ukraińskiego Planu Działań na rzecz Wdrożenia Programu Krajowego OECD dla Ukrainy oraz kontynuować wsparcie finansowe Biura Łącznikowego OECD Ukraina w Kijowie, w ramach wstępnego dialogu akcesyjnego. W tym celu Polska przeznaczyła również dobrowolną składkę w 2022 i 2023 r. w wysokości 180 000 EUR na utworzenie i umożliwienie funkcjonowania Ukraine Desk w Sekretariacie OECD. Polska rozważy kontynuację tej praktyki.
Bezpieczeństwo energetyczne pozostaje kluczowe dla odporności Ukrainy. Zgodnie z rolą Polski jako współprzewodniczącego grupy roboczej ds. bezpieczeństwa energetycznego w ramach ukraińskiej formuły pokojowej, wraz z Danią i Norwegią, a także udziałem w dyskusjach w formacie G7+, Polska będzie kontynuować wsparcie dla ukraińskiego sektora energetycznego.
Ukraina będzie kontynuować swoje wysiłki w celu poprawy swoich ram regulacyjnych zgodnie z przepisami UE w sektorze energetycznym i telekomunikacyjnym oraz w celu zapewnienia ich długoterminowej przewidywalności i skutecznego egzekwowania w celu stworzenia optymalnych warunków dla dalszej współpracy i przyszłych inwestycji w sektorze energetycznym i telekomunikacyjnym.
Uczestnicy uznają, że logika nowo utworzonego Instrumentu dla Ukrainy polega na skierowaniu wsparcia finansowego UE na realizację planu odbudowy zaproponowanego przez Ukrainę, a następnie zatwierdzonego przez UE, zwanego Planem dla Ukrainy. Plan Ukraiński ma zawierać wizję odbudowy, rekonstrukcji i modernizacji Ukrainy oraz wsparcie dla reform wymaganych na drodze do członkostwa w UE. Polska jest gotowa wspierać Ukrainę w całym procesie wdrażania Planu Ukraińskiego.
Łączność
Uczestnicy będą kontynuować wysiłki na rzecz rozbudowy sieci wzajemnych połączeń transportowych i związanej z nimi infrastruktury, w tym związanej z produktami rolnymi, a także w obszarze transportu, w szczególności kolejowego, drogowego, lotniczego, a także w celu zapewnienia efektywnego wykorzystania istniejącej transgranicznej infrastruktury elektroenergetycznej i telekomunikacyjnej oraz określenia warunków niezbędnych do zapewnienia stałej zdolności przesyłowej gazu ziemnego z Polski na Ukrainę, w tym dostaw skroplonego gazu ziemnego z polskich terminali LNG.
W odniesieniu do budowy dróg, Polska rozbudowuje sieć dróg ekspresowych w kierunku Ukrainy, w szczególności drogi ekspresowe S12 i S17. Ostatni odcinek drogi ekspresowej S12 przed granicą jest współfinansowany ze środków przyznanych w ramach konkursu CEF, do którego Polska i Ukraina przystąpiły wspólnie. Polska ma nadzieję na szybką budowę przedłużeń wyżej wymienionych dróg ekspresowych po stronie ukraińskiej, co zapewni bezpośrednie połączenie drogowe Zachód-Wschód.
Jeśli chodzi o kolej, w 2023 r. Polska przywróciła kolejowe przejście graniczne (BCP) na granicy polsko-ukraińskiej Hrebenne-Rawa Ruska. W niedalekiej przyszłości zostanie otwarte nowe kolejowe przejście graniczne Malhowice-Niżankowice. Polska przygotowuje się również do modernizacji linii kolejowych w kierunku Ukrainy, spodziewając się dalszego wzrostu ruchu. Uczestnicy skupią się na modernizacji węzłów przede wszystkim linii normalno- i szerokotorowych (1435 i 1520 mm) na przejściach granicznych, rozwoju infrastruktury terminali przeładunkowych wzdłuż linii kolejowej nr 65 oraz w rejonie Chełma i Medyki (w tym terminali intermodalnych).
Polska jest zainteresowana szybkim otwarciem ukraińskiego nieba po zakończeniu rosyjskiej agresji. Polska zorganizowała szkolenia dla ukraińskich kontrolerów ruchu lotniczego, co pozwala im zachować uprawnienia do wykonywania zawodu.
Polska dołoży wszelkich starań, aby nadal umożliwiać swobodny dostęp do usług komunikacyjnych obywatelom Ukrainy z Ukrainy i tym, którzy uciekli do Polski z powodu rosyjskiej inwazji. W latach 2022 i 2023 Polska zakupiła i przekazała Ukrainie prawie 20 000 terminali systemu łączności satelitarnej Starlink (w ramach pożyczki). Polska pokryła opłaty abonamentowe, a wsparcie jest kontynuowane w 2024 roku.
Od 2023 r., w odpowiedzi na zniszczenia infrastruktury energetycznej, w tym infrastruktury służącej do zasilania urządzeń i elementów infrastruktury telekomunikacyjnej, Polska rozszerzyła zakres pomocy poprzez zakup i udostępnienie Ukrainie urządzeń do magazynowania energii elektrycznej na potrzeby awaryjnego zasilania infrastruktury komunikacyjnej na terytorium Ukrainy dla jej obywateli.
Polska będzie również wspierać łączność cyfrową na Ukrainie poprzez oferowanie innych metod łączności.
Polska będzie kontynuować wsparcie dla Ukrainy w ramach Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego, podejmując odpowiednie działania, takie jak przyjęcie Rezolucji 1408 w sprawie pomocy i wsparcia dla Ukrainy w odbudowie jej sektora telekomunikacyjnego.
VII. Kontakty międzyludzkie i współpraca samorządów lokalnych
Opierając się na ostatnich doświadczeniach solidarności i bezprecedensowej pomocy udzielonej przez polskie społeczeństwo osobom z Ukrainy, które uciekły z terenów dotkniętych rosyjską agresją, Ukraina i Polska będą dążyć do dalszego rozwoju głębokiego i wszechstronnego długoterminowego partnerstwa i więzi między instytucjami regionalnymi i lokalnymi, a także kontaktów międzyludzkich we wszystkich istotnych obszarach.
Uczestnicy będą wspólnie pracować nad wzmocnieniem współpracy między gminami Ukrainy i Polski na szczeblu samorządowym w oparciu o istniejące i przyszłe umowy partnerskie.
VIII. Pomoc humanitarna
W miarę jak Ukraina będzie kontynuować wczesną odbudowę i rekonstrukcję, uczestnicy zapewnią kontynuację ratującej życie pomocy humanitarnej tam, gdzie jest ona potrzebna. Uczestnicy będą współpracować w celu zapewnienia ukierunkowanej pomocy humanitarnej dla osób potrzebujących, w tym ludności na obszarach trudno dostępnych.
Tam, gdzie to możliwe, uczestnicy będą stopniowo przenosić reakcję na ukraińskie systemy świadczenia usług socjalnych i dostarczanie pomocy humanitarnej na szczeblu krajowym. Uczestnicy będą współpracować w celu zapewnienia zdolności i finansowania w rękach ukraińskich władz lokalnych i lokalnych organizacji ukraińskich, które są najbardziej zdolne do kierowania operacyjnym świadczeniem usług humanitarnych.
IX. Reformy
Polska docenia postępy Ukrainy we wdrażaniu reform. Ukraina będzie kontynuować ambitny proces reform, ze szczególnym naciskiem na obszary reform określone w celu przystąpienia do UE i nakreślone w zaleceniach Komisji Europejskiej z 8 listopada 2023 r., W szczególności wymiar sprawiedliwości, praworządność, decentralizacja, walka z korupcją i praniem pieniędzy, sektor bezpieczeństwa i zarządzanie państwem, które podkreślają zaangażowanie Ukrainy w demokrację i praworządność, poszanowanie praw człowieka i wolności mediów.
Uczestnicy z zadowoleniem przyjmują decyzję Rady Europejskiej o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą, po której powinny nastąpić kolejne kroki proceduralne, tj. screening i formalne rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych. Polska wyraża uznanie dla postępów poczynionych przez Ukrainę w realizacji celów leżących u podstaw procesu akcesyjnego.
Ukraina będzie kontynuować ambitną ścieżkę reform, aby spełnić zobowiązania wymagane do członkostwa w UE. Uczestnicy zgadzają się co do znaczenia kontynuacji i zakończenia przez Ukrainę reform systemowych w sektorach obrony i bezpieczeństwa, w tym cywilnej kontroli nad siłami zbrojnymi oraz efektywności i przejrzystości instytucji obronnych i przemysłu obronnego Ukrainy.
Ukraina uznaje potrzebę podjęcia dodatkowych kroków w odniesieniu do reform w dziedzinie walki z korupcją i praniem pieniędzy, sprawiedliwości i praworządności, decentralizacji, ochrony praw osób należących do mniejszości, przejrzystości, bezpieczeństwa i jakości żywności, a także dobrego zarządzania w sektorze gospodarczym, rolnym, obronnym i bezpieczeństwa.
Ukraina przyjmuje do wiadomości, że dostosowanie jej ustawodawstwa i praktyczne wdrożenie dorobku prawnego UE, w szczególności w zakresie produkcji, handlu, transportu, norm weterynaryjnych i fitosanitarnych, stosowania środków ochrony roślin oraz bazy instytucjonalnej, ma zasadnicze znaczenie dla spełnienia wymogów jednolitego rynku UE i determinuje przyszły sukces wielostronnej współpracy Ukrainy.
Ukraina zobowiązuje się kontynuować proces reform decentralizacyjnych, a także wzmocnić i zmodernizować administrację zarówno na szczeblu centralnym, jak i niższym.
Uczestnicy zgadzają się, że wdrożenie tych reform przyczyni się do wzmocnienia demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności oraz spełnienia podstawowych wymogów UE związanych z jednolitym rynkiem, a także odbudowy, modernizacji i odporności państwa ukraińskiego.
Wszystkie reformy będą podejmowane zgodnie z priorytetowymi obszarami reform określonymi w celu przystąpienia do UE i punktami odniesienia Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) oraz w ścisłej koordynacji z głównymi darczyńcami, w szczególności z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, UE i G7. Polska będzie nadal wspierać Ukrainę na tej drodze i jest gotowa zapewnić dostosowane do jej potrzeb wsparcie administracyjne.
Mając to na uwadze, Polska będzie wspierać Ukrainę w realizacji jej programu reform i zapewni wsparcie techniczne we wdrażaniu niezbędnych reform, w szczególności w zakresie decentralizacji, rozwoju regionalnego, modernizacji aparatu państwowego, walki z korupcją. Polska jest gotowa do rozmieszczenia ekspertów technicznych w ukraińskiej administracji.
X. Postanowienia końcowe
Uczestnicy będą wdrażać niniejszą Umowę zgodnie z prawem międzynarodowym i krajowym.
Uczestnicy wyznaczą, w razie potrzeby, upoważnione organy do opracowywania i wdrażania umów dwustronnych zgodnie z obszarami współpracy określonymi w niniejszej Umowie.
Uczestnicy będą informować się wzajemnie kanałami dyplomatycznymi o upoważnionych organach odpowiedzialnych za wdrażanie niniejszej Umowy.
Upoważnione organy Uczestników mogą zawierać porozumienia wykonawcze i techniczne dotyczące określonych obszarów współpracy w ramach realizacji niniejszej Umowy.
Niniejsza Umowa obowiązuje przez dziesięć (10) lat od daty jej podpisania.
Zgodnie ze Wspólną Deklaracją G7, Uczestnicy zamierzają, aby niniejsza Umowa pozostała w mocy, gdy Ukraina będzie podążać drogą do członkostwa we wspólnocie euroatlantyckiej.
W przypadku, gdy Ukraina stanie się członkiem NATO przed wygaśnięciem niniejszej umowy, uczestnicy zdecydują o jej przyszłym statusie.
Niniejsza Umowa może zostać rozwiązana przez każdego z Uczestników w drodze pisemnego powiadomienia drugiego Uczestnika o zamiarze rozwiązania Umowy. Niniejsza Umowa zostanie rozwiązana po upływie sześciu (6) miesięcy od daty otrzymania takiego powiadomienia. Rozwiązanie Umowy nie będzie miało wpływu na realizację bieżących działań lub projektów, które zostały podjęte przed datą jej rozwiązania, chyba że Ukraina i Polska postanowią inaczej.
Niniejsza Umowa może być zmieniana i uzupełniana, w tym poprzez dodawanie do niej załączników, za obopólną zgodą Uczestników, wyrażoną na piśmie.
Niniejsza Umowa wejdzie w życie niezwłocznie po jej podpisaniu.
Podpisano w Warszawie dnia 8 lipca 2024 r., w dwóch egzemplarzach, w językach ukraińskim, polskim i angielskim, przy czym wszystkie teksty są jednakowo autentyczne. W przypadku jakichkolwiek rozbieżności w interpretacji, tekst w języku angielskim będzie rozstrzygający.
W imieniu Ukrainy: Prezydent Wołodymyr Zełenski
W imieniu Polski: Premier Donald Tusk