Upadek Przemysłu Holokaustowego

Death of the Holocaust Industry

Ludobójstwo w Gazie obnażyło instrumentalne wykorzystywanie Holokaustu — nie jako narzędzia zapobiegania ludobójstwu, lecz jego utrwalania; nie do badania przeszłości, lecz do manipulowania teraźniejszością.

Chris Hedges 10 września

Prawie wszyscy badacze Holokaustu, którzy uznają każdą krytykę Izraela za zdradę pamięci o Holokauście, odmówili potępienia ludobójstwa w Gazie. Żadna z instytucji zajmujących się badaniem i upamiętnianiem Holokaustu nie wskazała oczywistych historycznych analogii ani nie potępiła masowej rzezi Palestyńczyków.

Badacze Holokaustu, z nielicznymi wyjątkami, ujawnili swoje prawdziwe cele — nie chodzi o badanie ciemnych stron ludzkiej natury, naszego niepokojącego potencjału do popełniania zła, lecz o sakralizację Żydów jako wiecznych ofiar i uwalnianie etnonacjonalistycznego państwa Izrael od odpowiedzialności za zbrodnie kolonializmu osadniczego, apartheidu i ludobójstwa.

Przejęcie Holokaustu, odmowa obrony palestyńskich ofiar tylko dlatego, że są Palestyńczykami, zniszczyły moralny autorytet badań nad Holokaustem i instytucji pamięci. Zostały one obnażone jako narzędzia nie do zapobiegania ludobójstwu, lecz jego utrwalania; nie do badania przeszłości, lecz manipulowania teraźniejszością.

Każda, choćby letnia próba przyznania, że Holokaust nie może być wyłączną własnością Izraela i jego syjonistycznych zwolenników, zostaje natychmiast stłumiona. Muzeum Holokaustu w Los Angeles usunęło wpis na Instagramie głoszący: „NIGDY WIĘCEJ” NIE MOŻE OZNACZAĆ TYLKO NIGDY WIĘCEJ DLA ŻYDÓW — po fali krytyki. W rękach syjonistów „nigdy więcej” oznacza bowiem dokładnie to: nigdy więcej tylko dla Żydów.

Aimé Césaire w Rozważaniach o kolonializmie pisał, że Hitler wydawał się szczególnie okrutny tylko dlatego, iż kierował „upokorzeniem białego człowieka”, stosując wobec Europy „procedury kolonialne, które dotąd były zarezerwowane wyłącznie dla Arabów w Algierii, kulisów w Indiach i Murzynów w Afryce”.

To właśnie zniekształcenie Holokaustu jako zjawiska wyjątkowego niepokoiło Primo Leviego, więźnia Auschwitz w latach 1944–1945 i autora Czy to jest człowiek. Był on ostrym krytykiem państwa apartheidu, jakim stał się Izrael, i jego traktowania Palestyńczyków. Uważał Shoah za „niewyczerpane źródło zła”, które „utrwala się jako nienawiść w ocalałych, przejawiając się na tysiąc sposobów, wbrew woli wszystkich — jako pragnienie zemsty, upadek moralny, zaprzeczenie, znużenie, rezygnacja”.

Potępiał „manicheizm”, tych, którzy „unikają niuansu i złożoności” i „sprowadzają rzekę ludzkich wydarzeń do konfliktów, a konflikty do dualizmu: my i oni”. Ostrzegał, że „sieć relacji międzyludzkich w obozach koncentracyjnych nie była prosta: nie można jej było zredukować do dwóch bloków — ofiar i prześladowców”. Wróg, jak wiedział, „był na zewnątrz, ale także wewnątrz”.

Levi pisał o Mordechaju Chaimie Rumkowskim, żydowskim kolaborancie, który rządził gettem łódzkim. Rumkowski, znany jako „Król Chaim”, przekształcił getto w obóz pracy przymusowej, który wzbogacał nazistów i jego samego. Deportował przeciwników do obozów śmierci, gwałcił i molestował kobiety oraz dziewczęta, domagał się bezwzględnego posłuszeństwa i uosabiał zło swoich oprawców. Dla Leviego był przykładem tego, czym wielu z nas mogłoby się stać w podobnych warunkach.

„Wszyscy jesteśmy odbici w Rumkowskim, jego dwuznaczność jest nasza, to nasza druga natura, hybrydy ulepione z gliny i ducha” — pisał Levi w Pogrążonych i ocalonych. „Jego gorączka jest naszą gorączką, gorączką naszej zachodniej cywilizacji, która ‘zstępuje do piekieł z trąbami i bębnami’, a jej nędzne ozdoby są zniekształconym obrazem naszych symboli prestiżu społecznego.”

„Tak jak Rumkowski, my także jesteśmy tak oślepieni władzą i prestiżem, że zapominamy o naszej kruchej naturze” — dodawał. „Chcąc nie chcąc, dochodzimy do układów z władzą, zapominając, że wszyscy jesteśmy w getcie, że getto ma mury, że na zewnątrz panują panowie śmierci i że tuż obok czeka pociąg.”

Te gorzkie lekcje Holokaustu, ostrzegające, że granica między ofiarą a katem jest niezwykle cienka, że wszyscy możemy stać się chętnymi oprawcami, że nie ma nic z natury moralnego w byciu Żydem czy ocalałym z Zagłady — to właśnie starają się wymazać syjoniści. Dlatego Levi był w Izraelu persona non grata.

Studia nad Holokaustem, które rozwinęły się w latach 70. i znalazły swój symbol w deifikacji ocalałego i gorliwego syjonisty Elie Wiesela — krytyk literacki Alfred Kazin nazwał go „Jezusem Holokaustu” — utraciły dziś wszelkie roszczenia do uniwersalnej prawdy. Badacze Holokaustu wykorzystują wzorcowe zło, jak zauważa Norman Finkelstein, „nie jako moralny kompas, lecz jako pałkę ideologiczną”. Mantra „Nie porównujcie” jest, jak pisze Finkelstein, „mantrą szantażystów moralnych”.

Syjoniści odnajdują w Holokauście i w państwie żydowskim poczucie celu i moralnej wyższości. Po wojnie 1967 roku, gdy Izrael zajął Gazę i Zachodni Brzeg, stał się — jak zauważył z aprobatą Nathan Glazer — „religię amerykańskich Żydów”.

Studia nad Holokaustem opierają się na błędnym założeniu, że wyjątkowe cierpienie daje wyjątkowe przywileje. To zawsze było sednem tego, co Finkelstein nazywa „Przemysłem Holokaustu”.

„Cierpienie Żydów ukazywane jest jako niewysłowione, nieprzekazywalne, a jednocześnie stale nagłaśniane” — pisze historyk Charles Maier w Nieopanowanej przeszłości. „Jest ono intensywnie prywatne, nie do rozwodnienia, a zarazem publiczne, tak by społeczeństwo gojów potwierdzało zbrodnie. To osobliwe cierpienie musi być czczone w miejscach publicznych: muzeach, ogrodach pamięci, miejscach deportacji — nie jako żydowskie, lecz obywatelskie. Ale jaka jest rola muzeum w kraju takim jak USA, dalekim od miejsca Zagłady? … Pod jakimi warunkami prywatny smutek może służyć jako publiczna żałoba? A jeśli ludobójstwo jest publiczną żałobą, czy nie musimy uznać także praw innych cierpień? Czy Ormianie i Kambodżanie nie mają prawa do publicznie finansowanych muzeów? A czy potrzebujemy pomników adwentystów dnia siódmego i homoseksualistów prześladowanych przez III Rzeszę?”

Każda zbrodnia Izraela popełniana w imię „prawa do istnienia” znajduje usprawiedliwienie w tej wyjątkowości. Świat staje się czarno-biały, bez końca walka z nazizmem, który przybiera kształt każdego kolejnego celu Izraela. Podważyć ten szał krwi oznacza zostać antysemitą, wspólnikiem kolejnego ludobójstwa Żydów.

To uproszczenie służy nie tylko Izraelowi, lecz także mocarstwom kolonialnym, które same dopuściły się ludobójstw i które chcą je ukryć. Co z wyniszczeniem rdzennych Amerykanów przez osadników europejskich, Ormian przez Turków, ofiar głodu bengalskiego wywołanego przez Brytyjczyków, czy głodu na Ukrainie spowodowanego przez Sowietów? Co z bombami atomowymi zrzuconymi na Hiroszimę i Nagasaki? Czy „Manifest Destiny” różni się czymkolwiek od nazistowskiej koncepcji Lebensraum? To także były holokausty, napędzane tym samym odczłowieczeniem i żądzą krwi.

Sakralizacja nazistowskiego Holokaustu stworzyła dziwaczny układ: uzbrajanie i finansowanie Izraela, blokowanie rezolucji ONZ potępiających jego zbrodnie, demonizowanie Palestyńczyków i ich zwolenników — to dowód odkupienia win i wsparcia dla Żydów. W zamian Izrael rozgrzesza Zachód z obojętności wobec losu Żydów podczas Zagłady, a Niemcy — ze sprawstwa.

Niemcy wykorzystują ten nieświęty sojusz, aby oddzielić nazizm od reszty własnej historii — w tym od ludobójstwa dokonanego przez niemieckich kolonistów na ludach Nama i Herero w Niemieckiej Afryce Południowo-Zachodniej, dzisiejszej Namibii.

„[T]aka magia” — pisze izraelski historyk i badacz ludobójstw Raz Segal — „legitymizuje rasizm wobec Palestyńczyków dokładnie w momencie, gdy Izrael dokonuje na nich ludobójstwa. Idea wyjątkowości Holokaustu odtwarza, zamiast podważać, nacjonalizm wykluczający i kolonializm osadniczy, które doprowadziły do Holokaustu.”

Segal, dyrektor programu studiów nad Holokaustem i ludobójstwami na Stockton University w New Jersey, opublikował 13 października 2023 r. — sześć dni po wtargnięciu bojowników Hamasu i innych Palestyńczyków do Izraela — artykuł zatytułowany „Podręcznikowy przypadek ludobójstwa”. Było to potępienie wyjątkowo samotne, zwłaszcza że pochodziło od izraelskiego badacza Holokaustu, którego rodzina zginęła w Zagładzie.

Segal dostrzegł w natychmiastowym żądaniu rządu Izraela, by Palestyńczycy ewakuowali północ Gazy, oraz w odczłowieczającym języku izraelskich urzędników — minister obrony mówił, że Izrael „walczy z ludzkimi zwierzętami” — jednoznaczny odór ludobójstwa.

„Cała idea prewencji i ‘nigdy więcej’ polega na tym — jak uczymy naszych studentów — że istnieją czerwone flagi, a gdy je zauważymy, mamy działać, aby powstrzymać proces mogący eskalować do ludobójstwa, nawet jeśli jeszcze nie osiągnął takiego stadium” — powiedział Segal w wywiadzie.

„Studia nad Holokaustem jako dziedzina mogą być martwe — i niekoniecznie jest to złe” — dodał. „Jeśli bowiem od początku były one splecione z ideologią globalnej pamięci o Holokauście, to może dobrze, że przestaną istnieć. Może otworzy to drogę do jeszcze ciekawszych i ważniejszych badań nad Holokaustem jako historią, prawdziwą historią.”

Segal zapłacił za swoją odwagę i szczerość. Oferta objęcia kierownictwa nad Centrum Studiów nad Holokaustem i Ludobójstwami na Uniwersytecie Minnesoty — które nie wydało żadnego potępienia ludobójstwa — została cofnięta.

Prawie dwa lata po rozpoczęciu ludobójstwa Międzynarodowe Stowarzyszenie Badaczy Ludobójstwa w końcu wydało oświadczenie, że działania Izraela spełniają definicję prawną zawartą w Konwencji ONZ w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa.

Jednak zdecydowana większość badaczy Holokaustu pozostaje niema, bez końca potępiając okrucieństwa Hamasu, a ignorując te popełniane przez Izrael. Milczeli, gdy RPA argumentowała przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości, że Izrael dokonuje ludobójstwa. Milczeli, gdy Amnesty International w grudniu 2024 r. opublikowała raport oskarżający Izrael o ludobójstwo.

„Ilu palestyńskich studentów aplikuje na studia magisterskie z zakresu badań nad Holokaustem i ludobójstwami na całym świecie? Zwykle żaden. Ilu palestyńskich naukowców identyfikuje się jako badacze w tej dziedzinie? Ich także można policzyć na palcach jednej ręki” — pisze Segal we współautorskim artykule w Journal of Genocide Research.

Ludobójstwo jest wpisane w DNA imperializmu Zachodu. Palestyna ujawniła to w całej ostrości. Jest ono kolejnym etapem tego, co antropolog Arjun Appadurai określa jako „ogromną światową korektę maltuzjańską”, której celem jest przygotowanie świata dla zwycięzców globalizacji, „pozbawionego kłopotliwego hałasu jej przegranych”.

Finansowanie i uzbrajanie Izraela przez Stany Zjednoczone i kraje europejskie, podczas gdy dokonuje on ludobójstwa, doprowadziły do upadku powojennego międzynarodowego porządku prawnego. Nie ma on już żadnej wiarygodności. Zachód nie może dziś nikogo pouczać o demokracji, prawach człowieka czy rzekomych cnotach cywilizacji zachodniej.

„W tym samym czasie, gdy Gaza wywołuje zawrót głowy, poczucie chaosu i pustki, staje się dla niezliczonych bezsilnych ludzi podstawowym warunkiem świadomości politycznej i etycznej XXI wieku — tak jak I wojna światowa była nią dla pokolenia na Zachodzie” — pisze Pankaj Mishra w książce Świat po Gazie.

Możliwość sprzedawania fikcji, że nazistowski Holokaust jest wyjątkowy, a Żydzi szczególnie uprawnieni, dobiegła końca. Ludobójstwo w Gazie zapowiada nowy porządek światowy, w którym Europa i Stany Zjednoczone, wraz ze swoim pełnomocnikiem Izraelem, stają się pariasami. Gaza unaoczniła mroczną prawdę: barbarzyństwo i cywilizacja zachodnia są nierozdzielne